سرماخوردگى، آنفلوانزا
بخش اول: روش‏هاى «طبيعى» براى جلوگيرى از ابتلا
از آنجا كه درمان مشخصى براى سرماخوردگى و آنفلوانزا وجود ندارد، پيشگيرى بايد هدف اصلى باشد. براى اينكه تمام عمر سالم بمانيد، به جاست كه از روش‏هاى پيشگيرانه براى جلوگيرى از سرماخوردگى و آنفلوانزا استفاده كنيد. مؤثرترين روش براى جلوگيرى از آنفلوانزا، تزريق واكسن آن مى‏باشد. ممكن است اين روش طبيعى نباشد ولى از هر شيوه ديگرى مؤثرتر مى‏باشد. راهكارهاى ديگرى نيز وجود دارند كه مى‏توان آنها را به كار برد.
1ـ دست‏هايتان را بشوييد
بيشتر ويروس‏هاى سرماخوردگى و آنفلوانزا از طريق تماس مستقيم پخش مى‏شود. كسى كه مبتلا به آنفلوانزا مى‏باشد در دست‏هاى خود عطسه مى‏كند و بعد به تلفن، صفحه كليد يا ليوانى در آشپزخانه دست مى‏زند. ميكروب‏ها مى‏توانند ساعت‏ها زنده بمانند ـ و در بعضى مواقع هفته‏ها ـ تا نفر بعدى همان شى‏ء را لمس كند. بنابراين مرتب دست‏هايتان را بشوييد. اگر به محلى براى شستشو دسترسى نداريد، دست‏هايتان را محكم به مدت يك دقيقه يا بيشتر به هم بماليد. اين كار به از بين رفتن بيشتر ميكروب‏هاى سرماخوردگى كمك مى‏كند.
2ـ جلو عطسه و سرفه خود را با دست‏هايتان نگيريد
چون ميكروب‏ها و ويروس‏ها به دست‏ها مى‏چسبند، بنابراين ممانعت كردن از عطسه و سرفه با دست باعث منتقل شدن اين ميكروب‏ها و ويروس‏ها به ديگران مى‏شود. وقتى احساس سرفه يا عطسه به شما دست مى‏دهد از دستمال كاغذى استفاده كنيد و سپس فورا آن را دور بيندازيد. اگر دستمال كاغذى نداشتيد سرتان را از افراد نزديك به خود به طرف ديگر چرخانده و در هوا سرفه كنيد.
3ـ به صورت خود دست نزنيد
ويروس سرماخوردگى و آنفلوانزا از طريق چشم‏ها، بينى و دهان وارد بدن مى‏شوند. لمس كردن صورت كودكان، اصلى‏ترين راه منتقل كردن سرماخوردگى به آنها و از طريق آنها به پدر و مادرشان مى‏باشد.
4ـ مايعات فراوان بنوشيد
آب، بدن را شستشو مى‏دهد و سموم آن را آب‏پوش مى‏كند. هر فرد سالم عادى نياز به هشت ليوان مايعات در روز دارد. چطور مى‏توانيد تشخيص دهيد كه آيا مايعات كافى دريافت مى‏كنيد يا نه؟ اگر رنگ ادرارتان نزديك به شفاف باشد، نشانه آن است كه آب كافى به بدن‏تان مى‏رسد ولى در صورتى كه رنگ آن زرد تيره باشد نشانگر آن است كه به مايعات بيشترى نياز داريد.
5ـ از سونا استفاده كنيد
تحقيقات به طور قطعى نقش سونا را در پيشگيرى از سرماخوردگى مشخص نمى‏كنند، اما تحقيقى كه در سال 1989 در آلمان انجام شد، نشان مى‏دهد افرادى كه در هفته دو بار از سونا استفاده مى‏كنند نصف آنهايى كه بخار نمى‏گيرند دچار سرماخوردگى مى‏شوند. فرضيه‏اى وجود دارد با اين مضمون: وقتى شخص از سونا استفاده مى‏كند هوايى گرم‏تر از 80 درجه استنشاق مى‏كند. ويروس‏هاى سرماخوردگى و آنفلوانزا در چنين دمايى نمى‏توانند زنده بمانند.
6ـ هواى تازه استنشاق كنيد
استنشاق مقدار ثابتى هواى تازه بسيار اهميت دارد بخصوص در فصل زمستان كه شوفاژها محيط را خشك كرده و بدن را بيشتر نسبت به ويروس‏هاى سرماخوردگى و آنفلوانزا آسيب‏پذير مى‏كنند. در ضمن هنگام سرما مردم اغلب در داخل خانه مى‏مانند و بيشتر در معرض ميكروب‏هاى موجود در هواى خشك اتاق‏هاى شلوغ قرار مى‏گيرند.
7ـ به طور مرتب ورزش‏هاى هوازى انجام دهيد
ورزش‏هاى هوازى سرعت قلب را در پمپاژ كردن مقدار بيشترى خون بالا مى‏برد و باعث تنفس سريع‏تر شده و به منتقل شدن اكسيژن از شش‏ها به خون كمك مى‏كند و باعث مى‏شود كه وقتى بدن شما گرم مى‏شود عرق كنيد. اين ورزش‏ها كمك مى‏كنند تا سلول‏هاى ويروس‏كُش بدن زياد شوند.
8ـ غذاهايى مصرف كنيد كه حاوى مواد گياشيميايى (phytochemicals) باشند
«phyto» به معناى گياه، و مواد شيميايى كه به طور طبيعى در گياهان وجود دارند، ويتامين‏هاى موجود در غذا را تقويت مى‏كنند. بنابراين قرص‏هاى ويتامين را كنار بگذاريد و سبزى‏ها و ميوه‏هايى بخوريد كه سبزِ تيره، قرمزِ تيره و زردِ پررنگ باشند.
9ـ ماست بخوريد
تحقيقات نشان داده‏اند كه خوردن يك فنجان ماست كم‏چرب در روز مى‏تواند 25 درصد حساسيت شخص را نسبت به سرماخوردگى كم كند. محققان تصور مى‏كنند باكترى‏هاى سودمند موجود در ماست، سيستم ايمنى بدن را براى مبارزه با بيمارى فعال مى‏نمايند.
10ـ سيگار نكشيد
آمار نشان مى‏دهد كه سيگارى‏هاى قهار،شديدتر و به دفعات بيشتر دچار سرماخوردگى مى‏شوند. حتى قرار گرفتن در معرض دود سيگار باعث از كار افتادن سيستم ايمنى بدن مى‏گردد. دود سيگار مجراى بينى را خشك كرده و مژك‏ها را از كار مى‏اندازد. مژك‏ها موهاى ظريفى هستند كه در غشاى مخاطى بينى و شش‏ها قرار دارند و با حركات موجى خود ويروس‏هاى سرماخوردگى و آنفلوانزا را از مجراى تنفسى بيرون مى‏رانند. متخصصان بر اين باورند كه يك عدد سيگار مى‏تواند مژك‏هاى مجراى تنفسى را به مدت 30 تا 40 دقيقه فلج كند.
11ـ استراحت كنيد
اگر بتوانيد به خود بقبولانيد كه استراحت كنيد، مى‏توانيد سيستم ايمنى بدن خود را در مواقع ضرورى فعال نماييد. شواهدى وجود دارد كه وقتى استراحت مى‏كنيد «اينترلوكين» پيشتاز در سيستم ايمنى بدن در مقابل ويروس‏هاى سرماخوردگى و آنفلوانزا جواب مى‏دهد و در جريان خون زياد مى‏شوند. تمرين كنيد كه تصويرى از آرامشى دلپذير داشته باشيد. اين كار را چندين ماه هر روز 30 دقيقه انجام دهيد. به ياد داشته باشيد كه استراحت مهارتى آموختنى است ولى عملى بيهوده نيست. آنهايى كه سعى مى‏كنند استراحت كنند ولى كسل مى‏شوند، تغييرى در تركيبات خونى‏شان مشاهده نمى‏شود.
چه كسانى بايد واكسن تزريق كنند؟
افرادى كه در اولويت قرار دارند
1ـ تمام كودكان 6 تا 23 ماه؛
2ـ بزرگسالان بالاتر از 65 سال؛
3ـ افراد 2 تا 64 سالى كه دچار بيمارى‏هاى مزمن نهفته هستند؛
4ـ تمام زنانى كه در فصل آنفلوانزا حامله خواهند بود؛
5ـ پزشكان و افرادى كه به مدت طولانى در سراى سالمندان اقامت دارند؛
6ـ كودكان 6 ماه تا 18 سال كه آسپرين‏درمانى مزمن مى‏شوند؛
7ـ كاركنان مراكز بهداشتى كه مستقيما با بيماران در تماس هستند؛
پرستاران و خانم‏هاى خانه‏دارى كه از كودكان زير 6 ماه نگهدارى مى‏كنند.
چگونه واكسن آنفلوانزا تزريق كنيد
افرادى كه در اولويت قرار دارند و در بالا مشخص شده‏اند، اگر مراقب بهداشت آنها دسترسى به واكسن ندارد بايد در محل خود در جستجوى واكسن باشند.
واكسن آنفلوانزا از طريق بينى، فلوميت، اگر در دسترس باشد براى اشخاص سالم 5 تا 49 سال و خانم‏هايى كه باردار نيستند توصيه شده است. اين مورد شامل مراقبان بهداشت (به جز آنهايى كه از بيمارانى پرستارى مى‏كنند كه سيستم ايمنى بدن آنها به شدت ضعيف شده است و در مراكز خاص نگهدارى مى‏شوند) و اشخاصى كه از كودكان زير 6 ماه مراقبت مى‏كنند.
برخى از بچه‏هاى زير 9 سال اگر قبلاً واكسينه نشده‏اند نياز به دو بار تزريق واكسن دارند.
ديگران چه بايد بكنند؟
به آنانى كه در گروههاى پرخطر قرار ندارند توصيه مى‏شود يا از زدن واكسن صرف نظر كنند و يا واكسيناسيون را به بعد موكول كنند. با اين اميد كه تمام كسانى كه در گروههاى پرخطر قرار دارند تا آنجا كه امكان دارد بتوانند واكسينه شوند.
بخش دوم: روش‏هاى «طبيعى» براى درمان سرماخوردگى و آنفلوانزا
با توجه به اينكه درمان قطعى براى اين دو بيمارى وجود ندارد، درمان‏هاى رايج در بهترين وضعيت مى‏توانند نشانه‏هاى بيمارى را كمى تسكين دهند و يا از طول دوره بيمارى بكاهند. مى‏توانيد يكى از اين درمان‏ها را انتخاب كنيد و يا به معالجه‏هاى طبيعى و خانگى روى آوريد.
1ـ بدانيد چه موقع نبايد نشانه‏ها را مداوا كرد
چه باور كنيد، چه نكنيد علايمى كه شما از آنها رنج مى‏بريد قسمتى از فرآيند درمان هستند و نشان مى‏دهند كه دستگاه ايمنى بدن عليه بيمارى مبارزه مى‏كند. مثلاً تب، تلاش بدن براى كشتن ويروس‏ها در محيطى گرم‏تر از دماى طبيعى مى‏باشد. در ضمن محيط داغى كه در اثر تب ايجاد مى‏گردد باعث مى‏شود كه پروتئين‏هاى ميكروب‏كُش سريع‏تر و مؤث??تر در خون حركت كنند. بنابراين اگر شما تب ملايمى را براى يكى دو روز تحمل نماييد عملاً سريع‏تر بهبود پيدا مى‏كنيد. سرفه علامت مفيد ديگرى است كه باعث تميز كردن مجراى تنفسى از ماده غليظ و لزجى مى‏گردد كه ميكروب‏ها را به شش‏ها و بقيه بدن منتقل مى‏كند. اگر چه بينى گرفته در بهترين حالت درمان كمى باز مى‏شود يا اصلاً نمى‏شود؛ يك ضد احتقان جريان‏هاى خونى را در بينى و گلو محدود مى‏نمايد. اما اغلب ترجيح داده مى‏شود جريان خون زياد شود چون محيط را گرم كرده و كمك مى‏نمايد تا ترشحات ميكروب‏ها را از بدن خارج كند.
2ـ بينى خود را به طور مرتب تخليه نماييد (به شكل صحيح)
وقتى دچار سرماخوردگى مى‏شويد بهتر است به طور مرتب بينى خود را به جاى بالا كشيدن تخليه نماييد. اما توجه داشته باشيد كه اگر شديد فين كنيد اين فشار مى‏تواند خلط‏هاى حاوى ميكروب را به داخل مجراى گوش برگرداند و باعث گوش‏درد شود. بهترين روش براى تخليه بينى آن است كه: يك انگشت را روى يكى از سوراخ‏هاى بينى قرار داده و به آرامى حفره ديگر بينى را فين كنيد.
3ـ گرفتگى بينى را با آب نمك گرم درمان كنيد
شستشو با آب نمك به رفع گرفتگى بينى كمك كرده و در ضمن ذرات ويروس و ميكروب را از بينى خارج مى‏كند. در زير دستور تهيه يك مايع شستشوى معمولى را ببينيد.
41 قاشق چايخورى نمك و 41 قاشق چايخورى جوش‏شيرين را در 2 ليتر آب گرم مخلوط كنيد. از يك سرنگ بزرگ براى پاشيدن آب در بينى استفاده كنيد. وقتى آب نمك را در يكى از سوراخ‏هاى بينى مى‏پاشيد، سوراخ ديگر را با انگشت فشار دهيد. دو تا سه بار تكرار كنيد و بعد به درمان سوراخ ديگر بينى بپردازيد.
4ـ خود را گرم نگه داريد و استراحت كنيد
وقتى اولين بار دچار سرماخوردگى يا آنفلوانزا مى‏شويد گرم نگه داشتن و استراحت، كمك مى‏كند تا بدن تمام توان خود را براى مبارزه جهت مصون ماندن به كار گيرد. اين مبارزه، بدن را به ستوه مى‏آورد. بنابراين با خوابيدن در زير پتو به بدن خود كمك كنيد.
5ـ غرغره كنيد
غرغره كردن باعث مرطوب شدن گلوى دردناك شده و آرامشى موقت به وجود مى‏آورد. چهار مرتبه در روز با كمى آب نمك گرم غرغره كنيد. براى كم كردن خارش گلو از يك غرغره منقبض‏كننده ـ مانند چاى كه حاوى تانين مى‏باشد ـ استفاده كنيد تا غشاى گلو را قوى كند. و يا از يك غرغره غليظ كه با عسل درست شده باشد استفاده كنيد. اين تركيب در طب مردم مورد توجه است. يك قاشق غذاخورى برگ تمشك جنگلى يا آب ليمو را در دو فنجان آب گرم بريزيد بعد يك قاشق چايخورى عسل به آن اضافه كرده و بگذاريد گرماى محلول به دماى اتاق برسد. سپس با آن غرغره كنيد.
6ـ مايعات گرم بنوشيد
مايعات گرم احتقان بينى را تسكين مى‏دهد، مانع خشك شدن بينى مى‏شود و غشاى ملتهب شده گلو و بينى را نرم مى‏كند. اگر بيش از حد دچار احتقان شده باشيد، شب نمى‏توانيد بخوابيد. از مايعات گرم استفاده كنيد. يك فنجان چاى گياهى بنوشيد.
7ـ حمام بخار بگيريد
حمام بخار مجراى بينى را مرطوب مى‏كند و احساس راحتى خواهيد كرد. اگر آنفلوانزا شما را منگ كرده است، دوش آب را باز كنيد. روى يك صندلى بنشينيد و با اسفنج خود را تميز كنيد.
8ـ زير بينى خود پماد بماليد
استفاده از يك ذره مرهم نعنايى در زير بينى مى‏تواند مجراى تنفسى را باز كرده و پوست تحريك شده بينى را هم بهبود بخشد. مِنتول، اوكاليپتوس و كامفر همه داراى مواد بى‏حس‏كننده ملايمى هستند كه مى‏تواند درد بينى زخم‏شده را تسكين بخشند.
9ـ با كمپرس سرد يا گرم اطراف سينوس‏هاى گرفته خود را بپوشانيد
سرد يا گرم فرقى نمى‏كند، هر دو به طور يكسان عمل مى‏كند. مى‏توانيد پارچه كمپرس سرد يا گرم قابل مصرف مجدد را از داروخانه تهيه كنيد و يا خودتان آن را فراهم كنيد. پارچه مرطوب قابل شستشو را به مدت 55 ثانيه در مايكروفر گرم كنيد (ابتدا دماى آن را امتحان كنيد) يا كيسه كوچكى از نخود يخ‏زده را به عنوان كمپرس سرد به كار ببريد.
10ـ بالش اضافى زير سر خود قرار دهيد
اين كار به مجراى گرفته شده بينى كمك مى‏كند كه راحت‏تر باشد. در صورتى كه شيب بالش زياد مى‏باشد آن را زير تشك قرار دهيد تا شيب ملايم‏ترى ايجاد كند.
11ـ در موارد غير ضرورى سوار هواپيما نشويد
سعى كنيد به قسمت بالاى دستگاه تنفسى خود استرس بيشترى وارد نكنيد و اين همان چيزى است كه تغيير فشار هوا باعث آن مى‏شود. پرواز با احتقان ناشى از آنفلوانزا يا سرماخوردگى به خاطر تغيير فشار در هنگام بلند شدن يا نشستن هواپيما به طور موقت به پرده گوش صدمه مى‏زند. اگر مجبور به پرواز هستيد از يك ضد احتقان استفاده كنيد و اسپرى بينى همراه خود داشته باشيد تا هنگام بلند شدن يا نشستن هواپيما از آن استفاده كنيد. آدامس جويدن و گاهى قورت دادن چيزى مى‏تواند به از بين بردن تأثير فشار هوا كمك كند.
12ـ غذاهايى بخوريد كه عفونت را از بين مى‏برند
هنگام آنفلوانزا يا سرماخوردگى از غذاهاى زير استفاده كنيد:
موز: آشوب معده را آرام مى‏سازد.
فلفل سبز: سرشار از ويتامين C.
زغال اخته: اسهال را كنترل مى‏كند. داراى آسپرين طبيعى (ممكن است تب و درد را كم كند).
هويج: سرشار از بتاكاروتن.
فلفل قرمز: سينوس‏ها را باز مى‏كند و خلط شش‏ها را از بين مى‏برد.
خردل و ترب كوهى: خلط‏هاى مجارى تنفسى را از بين مى‏برد.
پياز: ادعا مى‏شود داراى مواد گياشيمى بوده، برنش‏ها را تميز و عفونت‏ها را از بين مى‏برد.
برنج: اسهال را مهار مى‏كند.
چاى: سبز يا سياه (نه چاى گياهى) داراى مواد آنتى‏بيوتيك طبيعى و اثرات ضد اسهال مى‏باشد.
توجه داشته باشيد، بعضى بيمارى‏هاى سخت، تظاهراتى مانند سرماخوردگى دارند. اگر علايم بيمارى‏هايى نظير عفونت سينوس، برنشيت، مننژيت و آسم يا گلوى چركى داشتيد و يا احساس كرديد كه روز به روز بدتر مى‏شويد فورا به پزشك مراجعه نماييد.
ترجمه: پرنده افشارى
منبع: Web MD msn Health
منبع :پيام زن ، دى 1385، شماره 178