نحوه تشخيص افسردگى در سالمندان
افسردگي در سالمندان به ندرت توسط پزشكان عمومي به درستي تشخيص داده مي شود.
ميزان تشخيص صحيح افسردگي توسط پزشك عمومي كمتر از 50 درصد است. بسياري از نشانه هاي متداول افسردگي سالمندان (مثل از دست دادن انرژي، كم اشتهايي و بيخوابي) معمولا به بيماري هاي جسمي ديگر در اين گروه سني نسبت داده مي شود.
بسياري از افراد، از جمله بسياري از پزشكان، افسردگي را براي سالمندان، طبيعي يا قابل پيش بيني مي دانند. اين امر به ويژه در صورت وجود بيمار ي هاي جسمي حاد و شرايط اجتماعي خاص (مثل مرگ عزيزان) اتفاق مي افتد. اين اعتقاد درست نيست و غالبا باعث ناديده انگاري يا به تاخير انداختن تشخيص و درمان مي گردد.
مانع عمده ديگري كه بر سر راه تشخيص افسردگي وجود دارد، طرز تلقي خود بيمار است. برخي از مردم عقيده دارند كه مطرح ساختن مشكلات رواني و در صدد چاره جويي برآمدن براي آنها باعث بدنامي است. پذيرش بيماري هاي رواني براي سالمندان معمولا سخت تر از جوانان و ميانسالان است. بنابراين آنها بيشتر در صدد كنارآمدن با شرايط خود بر مي آيند.
پيش از آن كه افسردگي تشخيص داده شود، پزشك معمولا دستور انجام آزمايش هاي پزشكي مي دهد تا احتمال بيماري هاي ديگر كه نشانه هاي مشابهي دارند منتفي گردد. بسياري از كساني كه نهايتا تشخيص افسردگي براي آنان داده شده است، نخست به پزشك خانواده يا پزشك متخصص خود مراجعه كرده اند زيرا ناراحتي خود را ناشي از مشكل جسمي مي دانسته اند. در صورتي كه يك متخصص سلامت روان قابليت بيشتري براي تشخيص افسردگي دارد.
تشخيص افسردگي معمولا با بررسي كامل سابقه پزشكي بيمار، شامل اطلاعاتي درباره ظهور، طول مدت و نيز شدت علايم آغاز مي گردد. تشخيص افسردگي در بيماران سالمند ممكن است به وسيله آزمون «مقياس افسردگي سالمندان» صورت گيرد. اين آزمون شامل 15 سوال بله / خير ساده است كه مخصوص سالمنداني كه ممكن است دچار افسردگي باشند طراحي گرديده است. متخصص سلامت روان همچنين از بيمار سوال مي كند كه آيا اين علايم و نشانه ها قبلا نيز وجود داشته يا خير و اگر چنين بوده، چگونه درمان گرديده است. از بيمار در مورد مصرف مواد مخدر، اين كه افكاري درباره مرگ يا خودكشي داشته و اين كه در بين افراد خانواده كسي ديگر سابقه افسردگي داشته نيز سوال مي شود.
اگر سابقه افسردگي خانوادگي وجود داشته باشد، درمانگر سؤال مي كند چگونه درمان شده و آيا درمان موثر بوده است يا خير. ارزيابي تشخيصي نيز بايد انجام گيرد. اين آزمايش وضعيت رواني بيمار، تعيين مي كند كه حافظه و الگوهاي كلامي و فكري وي هم آسيب ديده است يا نه.
پيشگيري و درمان افسردگي
بيش از 80درصد كساني كه دچار افسردگي هستند را مي توان با دارودرماني، روان درماني يا تركيبي از اين دو، به طرز موفقيت آميزي درمان كرد. گزينه هاي درماني موجود براي افسردگي بسيار متنوعند اما نتيجه بخشي آنها غالبا به زمان نياز دارد و در حدود نيمي از بيماراني كه تحت درمان افسردگي قرار مي گيرند، بلافاصله به درمان پاسخ نمي دهند.
دارودرماني براي افسردگي باعث كاهش و تخفيف علايم در طول يك دوره زماني مي گردد. نخستين داروهايي كه براي اين اختلال تجويز مي گردد داروهاي ضد افسردگي هستند. چند نوع مختلف از داروهاي ضد افسردگي وجود دارد كه از آن جمله مي توان به SSRIها (بازدارنده هاي جذب مجدد سروتونين)، TCAها (داروهاي ضد افسردگي سه حلقه اي)، MAOIها (بازدارنده هاي اكسيداز تك آمين) و SNRIها (بازدارنده هاي جذب مجدد سروتونين و نوراپينفرين) اشاره كرد.
SSRIها و SNRIها معمولا به نسبت داروهاي افسردگي قديمي تر مثل TCAها و MAIOها اثرات جانبي خفيف تري دارند. به دليل حساسيت بيشتر سالمندان به اثرات جانبي داروها، معمولا SSRIها بيشتر براي سالمندان تجويز مي شوند. پزشك ممكن است براي به حداقل رساندن اثرات جانبي، مقدار (دوز) كمتري از دارو را تجويز كند.
اداره دارو و غذا (FDA) اعلام كرده است كه مصرف داروهاي ضد افسردگي ممكن است خطر افكار مربوط به خودكشي را در برخي بيماران افزايش دهد و از اين رو توصيه نموده است كه كليه كساني كه تحت درمان اين داروها قرار دارند بايد از نزديك براي تغييرات غيرعادي رفتاري، تحت نظر قرار داشته باشند. براي اطلاعات بيشتر به مقاله داروهاي ضد افسردگي مراجعه كنيد.
در بعضي موارد ممكن است از داروهاي ديگر در تركيب با داروهاي ضد افسردگي استفاده شود. اما بسياري از پزشكان ترجيح مي دهند تا براي كاهش اثرات جانبي و خطر تداخل دارويي، تعداد داروهاي مصرفي سالمندان را به حداقل برسانند. با وجود اين، چنانچه بيمار نشانه هاي روان پريشي (مثل توهم و هذيان) داشته باشد ممكن است داروهاي ضد روان پريشي نيز تجويز گردد.
يكي از گونه هاي روان درماني كه مي تواند براي سالمندان مفيد باشد، بر روي استرس، سوگ و تغيير طبيعت نقش هاي خانوادگي (مثلا تصميم گيري فرزندان براي پدرومادر) تمركز دارد. اين روش كه درمان ميان فردي (IPT) نام دارد، هم براي اختلال افسردگي و هم براي سوگ عادي مورد استفاده قرار گرفته است. براي اطلاعات بيشتر به مقاله انواع روان درماني مراجعه كنيد.
در بعضي موارد نادر، ممكن است درمان با تشنج برقي (ECT) براي درمان افسردگي حاد در بيماراني كه نمي توانند دارو مصرف كنند و يا به دارودرماني پاسخ مثبت نمي دهند، تجويز گردد. ECT درماني است كه در آن از جريان برق براي توليد تشنج خفيف در بيمار استفاده مي شود.
سبك زندگي سالم، شامل تعادل بين رژيم غذايي و ورزش و داشتن ارتباطات قوي اجتماعي و ميان فردي به سالمندان كمك مي كند تا خطر ابتلا به افسردگي را به حداقل برسانند. كساني كه قبلا دچار افسردگي حاد بوده و دوباره متوجه بازگشت علائم آن مي شوند بايد فورا به متخصص سلامت روان مراجعه كنند تا اثرات آن را به حداقل برسانند.
پژوهش هاي جاري در مورد افسردگي
پژوهشگران و دانشمندان به طور مداوم سعي در درك بيشتر درباره چگونگي بروز افسردگي و اثرات آن بر روي سالمندان دارند. مركز ملي سلامت روان (NIMH) مطالعاتي را درباره اثربخشي آموزش افسردگي در كلينيك هاي مراقبت هاي اوليه در دست انجام دارد. هدف از اين مطالعه، بالا بردن ميزان تشخيص و درمان افسردگي در سالمندان، به ويژه آن ها كه داراي نشانه هاي خودكشي هستند، مي باشد.
پژوهش هاي ديگري نيز در زمينه ارزيابي عوامل هورموني در افسردگي سالمندان، شامل امكان استفاده از درمان هورموني جايگزين در درمان افسردگي، در حال انجام است. پژوهش براي درك بهتر علل افسردگي، شامل تغييراتي كه در مغز به هنگام افسردگي صورت مي گيرد، نيز در حال انجام است.
پرسش هايي براي مطرح ساختن با پزشك درباره افسردگي
آماده كردن سوالاتي از قبل، مي تواند به بيماران كمك كند تا بحث هاي مفيدتر و با معني تري با پزشك خود داشته باشند. پرسيدن سوالات زير درباره افسردگي در سالمندان توصيه مي شود:
شما چقدر در درمان افسردگي، به ويژه سالمندان، تجربه داريد؟
آيا فكر مي كنيد من افسردگي دارم؟
چه گزينه هاي درماني براي من مناسب است؟
هرچند وقت يكبار بايد در جلسات روان درماني حضور پيدا كنم؟
آيا خانواده ام هم بايد در درمان من درگير باشند؟
آيا درمان افسردگي من شامل داروهاي ضدافسردگي هم مي شود؟
داروهاي ضد افسردگي چگونه بر روي حال عمومي من تاثير مي گذارد؟
آيا داروهاي ضدافسردگي ممكن است با ساير داروهايي كه مصرف مي كنم تداخل داشته باشد؟
تا چه مدت بايد داروهاي ضدافسردگي مصرف كنم؟
چقدر طول مي كشد تا آثار مثبت درمان پديدار شود؟
اگر يكبار خوردن داروهاي ضدافسردگي ام را فراموش كردم چكار بايد بكنم؟