شير مادر و تأثير آن در شخصيت فرزند
از نكاتى كه مادران بايد رعايت كنند، مسأله ى شير دادن به نوزاد است، على رغم اين كه برخى به اين مسأله ى سرنوشت ساز چندان توجهى ندارند، اسلام اهميت فوق العاده اى براى آن قائل شده است.
چه بسا پدر و مادرى از هر نظر خوب و متدين هستند، اما فرزندشان منحرف مى شود و وقتى علت انحرافش را ريشه يابى مى كنيم، با کمال شگفتى عامل آن را بى توجهى مادر به مسأله ى شير دادن در دوران شيرخوارگى بچه مى يابيم، و اگر مادر در همان وقت دقت و عنايت كافى مى داشت چه بسا فرزندش اين گونه نمى شد؛ زيرا در دوران شيرخوارگى علاوه بر اين كه ساختمان جسمى كودك محكم مى شود، ساختار روحى او نيز تكوين مى يابد و رفتار و گفتار و غذاى مادر به همراه شير در او تأثير مى گذارد. به برخى از روايات پيامبر اكرم صلى الله عليه و اله و سلم و ائمه ى معصومين عليهم السلام درباره ى نقش مادر در شير دادن به فرزند و نيز اهميت شير مادر در رشد و شخصيت كودك و پرهيز از انتخاب دايه هاى نامطلوب اشاره مى نماييم.
اجر مادر در شير دادن به فرزند
هر زنى كه در خانه ى شوهرش براى سامان دادن به امور منزل چيزى را جابه جا كند، خداوند به او نظر مى كند و خدا به هرکه نظر کند هرگز عذابش نخواهد كرد.
ام سلمه گفت: يا رسول الله: مردان تمام نيكى ها را برده اند، آيا براى زنان مسكين هم چيزى مانده است؟ پيامبر فرمود: آري، هنگامى كه زن باردار مى شود به سان روزه دار شب زنده دارى است كه با جان و مال خود در راه خدا جهاد مى كند و هرگاه وضع حمل كند، اجر و پاداشى دارد كه كسى از عظمت آن آگاه نيست، و هر گاه فرزند خود را شير دهد، به هر مكيدن نوزاد، پاداشى به او دهند كه برابر است با آزاد كردن بنده اى از فرزندان اسماعيل و هنگامى كه از شير دادن فرزند خود فارغ شود، فرشته ى بزرگوارى بر پهلويش زند و گويد: اعمال خود را از سر بگير خداوند تو را آمرزيده است.
بهترين شير
پيامبر صلى الله عليه و اله و سلم فرمود:
ليس للصبى لبن خير من لبن أمه؛(1)
هيچ شيرى براى نوزاد بهتر از شير مادرش نيست.
امام صادق عليه السلام به نقل از اميرمؤمنان عليه السلام فرمود:
ما من لبن رضع به الصبى أعظم بركه عليه من لبن أمه؛(2)
هيچ شيرى براى تغذيه ى نوزاد با بركت تر از شير مادرش نيست.
آثار منفى شير ناپاك
از شهيد بزرگوار مرحوم حاج شيخ فضل الله نورى پرسيدند: چرا يكى از پسران شما از باب يخرج الحى من الميت بدين غايت شرور شده است ؟ فرمود: آن چيزهايى كه من از او ديده ام و مى بينم شما نديده ايد و بعدا خواهيد ديد. اين فرزند همانا قاتل من خواهد بود و كسى كه در پاى دار من كف زنان شادى كند و تبريك بگويد. گفتند: از چه رو داراى اين احوال و اوصاف است؟ فرمود: شيرى كه خورده نجس و خبيث بوده و شيردهى كه او را تربيت نموده نجس و پليد بوده است.
گفتند: داستان او را بيان فرماييد. فرمود: آن زمانى كه در سامرا در محضر استاد بزرگ ميرزاى شيرازى مشرف بودم، خداوند اين پسر را به من داد. مادرش بى شير بود براى شير دادن به او ناچار به گرفتن دايه اى شديم. بدون تحقيق زنى را براى دايگى او اجير كرده و به تربيت او گماشتيم تا حدود دو سال او را شير داد. بعد معلوم گرديد كه آن زن ناصبى و از خوارج بوده و دو سال شير ناپاك به او داده است. نجس و حرام مجهول هم تأثير خود را مى گذارد.(3)
پى نوشت ها:
1- همان، ج 15، ص 1567 به نقل از صحيفه الرضا، ص 42.
2- وسائل الشيعه، ج 15، ص 175.
3- مردان علم در ميدان عمل، ج 1، ص 411؛ درر الأخبار، ج 2، ص 106.
منبع: كتاب حقوق فرزندان در مكتب اهل بيت عليهم السلام