آشنایی با پایگاه های اینترنتی مراکز اقتصاد اسلامی
محمداسماعیل توسلی(1)
در پی ناکامی های اقتصاد سرمایه داری و سوسیالیستی در کشورهای جهان سوم، به ویژه کشورهای اسلامی و پس از طرح مباحث اقتصاد اسلامی از سوی شخصیّت هایی چون شهید صدر، شاهد گسترش و توسعه مراکز مطالعاتی و تحقیقاتی اقتصاد اسلامی هستیم که به پیشرفت ها و کامیابی قابل توجّهی دست یافته اند. مجلّه «اقتصاد اسلامی» بر آن شده است تا جهت آشنایی مسؤولان اجرایی و اقتصادی کشور و نیز محقّقان و استادان با اقتصاد اسلامی، پایگاه های اینترنتی مراکز علمی یاد شده و سایت های آن ها را بشناساند.
نوشته ذیل به معرّفی یکی از این پایگاه ها اختصاص دارد که مطالب آن را معاونت پژوهشی دانشگاه مفید در اختیار مجلّه قرار داده است.
مؤسسه آموزش و تحقیقات اسلامی(2) (IRTI) بانک توسعه اسلامی
برای ورود به سایت این مؤسسه، به آدرس زیر وارد شوید:
WWW.irti.org
این مؤسسه یکی از زیرمجموعه های بانک توسعه اسلامی است و به هدف سازگار کردن فعّالیت های اقتصادی، مالی و بانکی کشورهای مسلمان با شریعت اسلام و افزایش مهارت های شغلی افرادی که در فعّالیت های توسعه اقتصادی بانک های کشورهای عضو مشغول به کار هستند، تأسیس شده است.
در صفحه اوّل این سایت، با پیوندهای ذیل مواجه می شوید:
1. مقدّمه(Introduction)
2. ساختار اداری و کارمندان(Organization Stracture and Staff)
3. بخش بانکداری و مالیه اسلامی(Islamic Banking and finance Division)
4. بخش همکاری های اقتصاد اسلامی و توسعه
(cooperation and Development Division Islamic Ecomomics) IECD.
5. فعّالیت های آموزشی(Training Activities)
6. مرکز اطّلاعات(Information center)
7. برنامه های تشویقی و ترویجی مؤسسه آموزش و تحقیقات
(Encouragement and promotion program) IRTIC.
8. دیدار با اندیشمندان در برنامه محقّقان(Visiting Scholar scheme)
9. سری سخرانی های محقّقان برجسته
(Lectures Series of distinguished scholars)
10. واحد امداد ویژه(Special Assignments Unit)
11. انتشارات مؤسسه آموزش و تحقیقات اسلامی
(Publications of Islamic Research and Training Institute)
12. گزارش سالانه 1421 هجری / 2000 میلادی(Annual reports 1421 H - 2000)
13. پنجمین کنفرانس بین المللی اقتصاد اسلامی و مالیه
(Fifth international Conference on Islamic Economic and finance)
در انتهای صفحه، با پیوند جوایز علوم و تکنولوژی IDB آشنا می شوید.
(IDB PRIZES FOR SCIENCE & TECNOLOGY)
با کلیک کردن بر روی INTRODUCTION وارد صفحه پیشگفتار می شوید. در این صفحه با اهداف و فعّالیت های IRTIبه شرح ذیل آشنا می شوید. 1. سازماندهی و مدیریّت تحقیقات کاربردی و پایه ای با دیدگاه توسعه مدل ها و روش ها برای کاربرد شریعت در اقتصاد، مالیه و بانکداری 2. فراهم آوری مقدّمات لازم جهت آموزش و تربیت نیروهای متخصّص در اقتصاد اسلامی برای تحقیق در دو زمینه اقتصاد و شریعت 3. افزایش مهارت های شغلی کارکنانی که با فعّالیت های توسعه ای در بانک های کشورهای عضو درگیر هستند. 4. تأسیس مرکز اطّلاعات جهت گردآوری منظّم و دقیق اطّلاعات لازم در زمینه های مربوط به فعّالیت ها.
در پیوند ORGANIZATIONAL STRUCTURE با ساختار اداری و کارمندی این مؤسّسه آشنا می شوید.
در این صفحه می خوانید که مدیر مؤسسه آموزش و تحقیقات، از طرف رئیس بانک توسعه اسلامی IDB با مشورت هیأت مدیره بانک تعیین می شود و بخش های گوناگون آن عبارت است از: 1. بخش همکاری های اقتصاد اسلامی و توسعه 2. بخش مالیه و بانکداری اسلامی 3. بخش آموزش و تربیت نیروی انسانی 4. مرکز اطّلاعات.
سومین پیوند، به بخش بانکداری و مالیه اسلامی مربوط است (IBFD). در این صفحه با تاریخچه، وظایف، فعّالیت ها و راهبرد این بخش آشنا می شوید. از جمله فعّالیت های اساسی این بخش، انجام تحقیقات نظری و کاربردی در جهت یافتن مدل ها و روش هایی برای کاربرد شریعت در زمینه بانکداری و مالیه و نیز افزایش مهارت های شغلی کارکنان کشورهای عضو است که در این جهت فعّالند. دیگر فعّالیت های این بخش عبارت است از: مقالات تحقیقی، برگزاری کنفرانس ها، سمینارها و کارگاه ها، توسعه موادّ آموزشی و تربیتی، انتشارات مطالعات اقتصاد اسلامی (انگلیسی) و... .
برای ورود به صفحه بخش همکاری های اقتصاد اسلامی و توسعه، روی پیوند ... and Ecomomics cooperation Islamic کلیک کنید. این بخش، یکی از بخش های فنّی IRTI، و هدفش مدیریّت و ترویج تحقیق و دیگر فعّالیت های دانشگاهی در زمینه اقتصاد اسلامی است. این بخش در زمینه توسعه اقتصادی کشورهای عضو IDB از طریق افزایش همکاری های اقتصادی در بین آن ها می کوشد.
زمینه های مورد علاقه این بخش جهت فعّالیت عبارتند از: الف. اقتصاد اسلامی ب. مطالعات شریعت ج. زکات و وقف د. همکاری های اقتصادی و توسعه. از جمله کارهای این بخش، تشکیل سمینارها، کنفرانس ها و کارگاه ها است. مشروح مذاکرات تعدادی از این سمینارها نیز منتشر شده است.
یکی از پیوندهای مهمّ این سایت، پیوند بخش انتشارات IRTI است. با کلیک کردن رویPUBLICATION ISLAMIC RESEARCH OF وارد صفحه مربوط می شویم. در این جا مجموعه انتشارات مؤسسه فهرست شده است که عبارتند از: مشروح مذاکرات سمینارها (مقالات تحقیقاتی) سری سخرانی های اندیشمندان برجسته، دریافت کنندگان جایزه IDB و سری ترجمه های اقتصاد اسلامی و ... . فقط قسمت t x fullle این پیوند، گزارش سالیانه 1421 هجری قمری / 2000 میلادی است.
جوایز علوم و فن آوری IDB
برای دستیابی به این صفحه روی پیوند IDB PRIZES FOR SCIENCE AND TECNOLOGY کلیک کنید.
این صفحه شما را با چگونگی دریافت جوایز صدهزار دلاری، طریقه نامزد شدن و اهداف این جوایز آشنا می کند. حداکثر مهلت ثبت نام برای نامزدی جهت دریافت این جوایز برای سال 2002، 31 مارس 2002 / 11 فروردین 1381 بود.
هدف و انتظار از دادن این جوایز، تشویق شایسته مؤسسات و ایجاد رقابت سالم بین آن ها است. افزون بر آن، نوعی آگهی است که از اعتقاد IDB به جایگاه علوم و فن آوری در جهت توسعه پایدار و پیشرفت کشورهای عضو این بانک نشان دارد.
جوایز علوم و فن آوری IDB به سه گروه تعلّق می گیرد و هر ساله اعطا می شود. آغاز آن از سال 2002 خواهد بود و فقط به مؤسسات کشورهای عضو اعطا می شود. گروه اوّل، مؤسّساتی که به سهم برجسته ای در ترقّی علوم و فن آوری، جهت توسعه یکی از کشورهای عضو دست یافته اند. گروه دوم مؤسّساتی که به سهم مهمّی در نظم علمی ثابتی جهت توسعه رسیده اند. گروه سوم مؤسّساتی که تحقیقات علمی قابل ملاحظه ای در کشورهای کم تر توسعه یافته عضو IDB انجام داده اند. هر جایزه، شامل صدهزار دلار پول نقد، لوح تقدیر و گواهینامه است. نامزدی این جوایز به صورت ملّی، منطقه ای و بین المللی انجام می گیرد. برای اطّلاعات بیش تر در این زمینه، به صفحه مربوط مراجعه کنید.
بانک توسعه اسلامی IDB
برای ورود به این صفحه می توانید به دو صورت عمل کنید. صورت غیرمستقیم آن از طریق صفحه IDB PRIZES FOR S & T است. در این صفحه هر جا که کلمه IDBبه صورت روشن و متمایز دیده می شود می توان با کلیک کردن روی آن، به صفحه اصلی IDB رفت.
یا می توانید به صورت مستقیم از طریق آدرس ذیل وارد شوید:
http: //www.isdb.org/english _ docs/idb _ home
در این صفحه پانزده پیوند قرار داده شده است. این پیوندها به صورت اجمال عبارتند از: 1. کلامی چند از طرف ریاست IDB 2. IDB به اختصار 3. اخبار و وقایع 4. کشورهای عضو 5. ساختار اداری و سازمانی IDB 6. مجموعه عملکرد 7. تأمین مالی و تبلیغات تجارت 8. ترویج و پیشرفت بخش خصوصی 9. فرصت های بازرگانی 10. روش های تأمین مالی 11. کمک های ویژه (کمک هزینه دانشجویی) 12. همکاری های فنّی 13. برنامه تخصّصی جوان 14. نمایشگاه IDB 15. گزارش سالیانه IDB (2000 1999) 16. دفتر همکاری 17. مزایده و مناقصه 18. طرح رقابتی مدرسه ساحلی 19. شرایط کلیدی برای طرح مدرسه مقدّماتی در بخش ساحلی.
در پیوند IDB INBRIF می خوانیم که بانک توسعه اسلامی، مؤسسه مالی بین المللی است که درپی بیانیه کنفرانس وزیران مالی و اقتصادی کشورهای اسلامی تأسیس شده است. این کنفرانس در ذی قعده 1393 هجری قمری / دسامبر 1973 در جدّه تشکیل شده بود. افتتاح رسمی این بانک در تاریخ 15 شوّال 1395 هجری / 20 اکتبر 1975 بوده است.
هدف این بانک، تقویت توسعه اقتصادی و رشد اجتماعی کشورهای عضو و جوامع انسانی هماهنگ با اصول شریعت است. فعّالیت های بانک عبارتند از سهیم شدن و دخالت در تعادل بخشی بین سرمایه و وام های اعطایی برای طرح های تولیدی و اقدام های خطیر در کنار ارائه خدمات مالی به کشورهای عضو به شکل های گوناگون جهت توسعه اقتصادی، اجتماعی، و نیز بر بانک لازم است که برای اهداف خاصّی چون کمک به جوامع مسلمان غیرعضو، صندوق های ویژه ای تأسیس و راه اندازی کند.
به بانک اجازه داده شده تا سپرده پذیری، و منابع مالی خودش را با توجّه به روش های قابل رقابت شریعت تجهیز کند. این بانک عهده دار مسؤولیّت خدمات ترویجی و تبلیغی تجارت خارجی به ویژه در کالاهای سرمایه ای در کشورهای عضو نیز شده است و به کشورهای عضو، خدمات فنّی ارائه می کند و در جهت افزایش مهارت های شغلی کارکنانی که در فعّالیت های توسعه ای کشورهای مسلمان مشغول خدمت هستند، در سازگارکردن با شریعت، فعّال است.
تعداد اعضای کنونی بانک 53 کشور هستند که همگی در سازمان کنفرانس اسلامی عضویّت دارند و این شرط اصلی عضویّت است. شرایط دیگر آن، پرداخت سهم سرمایه به بانک و پذیرش دیگر شرط هایی است که از طرف هیأت مدیره بانک تصمیم گیری می شود.
در انتهای سال 1412 هجری / ژوئن 1992 سرمایه مصوّب بانک دومیلیارد دینار اسلامی بود. از محرّم سال 1413 هجری بنا به تصمیم هیأت مدیره، این سرمایه به شش میلیارد دینار اسلامی افزایش یافت و به ششصد هزار سهم تقسیم شد. ارزش هر سهم معادل ده هزار دینار اسلامی تعیین گردید. سرمایه در گردش که طیّ برنامه ای تعیین شده قابل پرداخت است نیز چهار میلیارد دینار اسلامی مشخّص شد و به طور آزاد به ارزهای مورد قبول بانک قابل تبدیل است.
ارزش دینار اسلامی که واحد بانک شمرده می شود، SDR صندوق بین المللی پول است. دفتر اصلی بانک در جدّه قرار دارد. در سال 1994 دو دفتر منطقه ای، یکی در رباط مراکش و دیگری در کوالالامپور مالزی به آن افزوده شدند. در سال 1996 هیأت مدیره بانک تصمیم گرفت دفتری در قزّاقستان افتتاح کند تا بتواند ارتباطی بین کشورهای عضو IDB و جمهوری های تازه استقلال یافته آسیای مرکزی باشد. این دفتر در جولای 1997 فعّال شد.
سال مالی بانک، هجری قمری، و زبان رسمی آن عربی است. انگلیسی و فرانسه نیز زبان کاری واداری این بانک به شمار می رود.
1. ضمن تقدیر و تشکر و اظهار پوزش، یادآور می شویم که مطالب این قسمت از مجله شماره پیشین نیز به وسیله همین مترجم استخراج و ترجمه شده بود که بدون ذکر نام به چاپ رسید.
2. Islamic Resarch and Training lmsti tute.
منبع : فصلنامه اقتصاد اسلامی، شماره 5