آيا از نظر اسلام چيزي به‌ نام دوران نامزدي وجود دارد؟ آيا اين شيوه‌ها و روشهاكه آدمي بيايد چند روزي با كسي رفت و آمد كند بعداً اگر پسنديد كه خوب و گرنه برود سراغ يك زن ديگر و خدشه‌اي به دين وارد نمي‌كند؟


پاسخ :

در جواب اين سؤال مناسب مي‌دانيم نكاتي را جهت تبيين ابعاد مختلف سؤال بيان كنيم و در ضمن اين نكات سعي خواهيم نمود تا مطالبي كه شما توجه ويژه به آن نموده‌ايد واضح و روشن گردد.
الف) احكام و قوانين مترقي اسلام طوري تنظيم شده است كه اگر به آنها عمل شود، سعادت دنيوي و اخروي را در پي داشته و انسان را به عالي‌ترين كمالات نائل مي‌گرداند. و دين مبين اسلام براي تمام نيازهاي انسان، دستور و قانون دارد و حتي براي جزئي‌ترين مسائل اجتماعي احكام خاصي وضع فرموده است.
ب) ازدواج و انتخاب همسر از مسائل اساسي زندگي محسوب مي‌شود و شرع مقدس جايگاه ويژه‌اي به آن قائل شده و دستورات روشنگري در رابطه با آن رايه نموده است.
در روايتي امام صادق ـ عليه السّلام ـ مي‌فرمايد: «دو ركعت نماز، كه انسان متأهّل مي‌خواند، از هفتاد ركعت نماز، كه انسان مجرد بخواند، برتر است»[1]
ج) يكي از مراحل حساس و سرنوشت‌ساز زندگي مرحلة خواستگاري و گزينش همسر است كه براي گزينش همسر چند راه پيشنهاد شده است.
1 . مشورت تكيه به رأي خود و مشورت نكردن خصوصاً در انتخاب همسر، براي نوجوانان خطرناك است و ممكن است پشيمانيهاي غير قابل جبران به بار آورد.
2 . تحقيق انسان مي‌تواند با استفاده از واسطه دربارة دختر دلخواه خود تحقيق و بررسي كند.
3 . گفتگوي مستقيم براي آشنايي بيشتر و اين كه ازدواج باچشم و گوش بسته و اغفال‌گرانه انجام نشود، پس از آنكه همه مقدمات ازدواج آماده شد، پسر و دختر مي‌توانند تحت نظارت والدين طبق موازين ديني، يكديگر را ببينند و با هم صحبت كنند و با گفتگوي مستقيم، بدون احساسات سطحي، خواست و شرايط خود را مطرح نمايند و تفاهم و توافق برقرار گردد.
و حتي پسر مي‌‌تواند بدون قصد لذت و فقط براي اطلاع به صورت و موهاي دختر نگاه مي‌كند و اين كار از نظر شرعي براي كسي كه قصد ازدواج دارد اشكال ندارد.[2]
د) بعد از انجام تحقيق و مشورت و غيره، پسر مي‌تواند از دختر و خانوادة‌ او خواستگاري كند و اگر توافق حاصل شد آن دختر را به عقد شرعي در مي‌آورد و بعد از عقد مي‌توانند مدتي به عنوان نامزد شرعي بمانند و بعداً عروسي عرفي انجام شود. و اين كار مورد تأييد شرع و عرف و اخلاق است و اما نامزدي بدون عقد شرعي كه متأسفانه در بعضي مناطق مرسوم است شرعاً حرام است و مخالف دستورات ديني مي‌باشد و پسر نمي‌تواند به قصد اينكه آن دختر در آينده همسر او مي‌شود با او ارتباط داشته يا نگاه كند يا كارهاي ديگر.
ه) نامزدي شرعي فوايد زيادي دارد كه به چند نمونه اشاره مي‌شود:
1 . افزايش شناخت نسبت به همديگر تفاهم بيشتر.
2 . افزايش محبت.
3 . پايه‌ريزي استقلال زندگي آينده.
4 . شركت در محفلهاي معنوي.
5 . فراگيري فنون ادارة زندگي و همسرداري و مطالعة كتابهايي در اين باره.
6 . تكميل تحصيلات و آرامش روحي.
خلاصه اينكه آنچه در اسلام مورد تأييد و قبول است نامزدي شرعي يعني اجراي عقد نكاح آن هم با اشراف والدين، و نامزدي عرفي و آنچه در بعضي مناطق معمول است و با يك حلقه نامزدي شروع شده و عقدي خوانده نمي‌شود، مورد تأييد اسلام نيست و پسر و دختر با هم محرم نيستند و اگر با هم شوخي كنند يا به همديگر نگاه كنند حرام است.
منبع براي مطالعه بيشتر
1 . علي اكبر مظاهري، جوانان و انتخاب همسر، دفتر تبليغات اسلامي حوزه علميه قم، 1374.
2 . احمد صادقي اردستاني، نيازهاي جوانان، نشر خرّم، 1379.
3 . سيدرضا پاك‌نژاد، ازدواج مكتب انسان‌سازي، انتشارات مؤسسه خيريه علمي و ديني مهديه اسكندر ـ يزد، ج 3، 2، 1 ـ (بي‌تا)
4 . جواد مصطفوي، بهشت خانواده، انتشارات دارالفكر، ج 2-1، 1377.
قال الله الحكيم: وَ مَنْ يَتَّقِ اللهَ يجعَلْ لَهُ عِنْ أَمرِهِِ يُسرأ
هر كسي تقواي الهي پيشه سازد و معصيت نكند، خداوند مشكلات كار او را آسان مي‌كند و به او آسايش عطا مي‌كند.
سوره طلاق، آيه 4.[1] .حرعاملي، وسائل‌الشيعه، ج 14، ص 6.
[2] . تفصيل بيشتر، ر.ك: روح الله موسوي خميني، تحريرالوسيله، ج2، ص 384.