نماز جعفر طیار:

نَماز جَعفَر طَیّار، از نمازهای مهم و پرفضیلت مستحبی که چهار رکعت (دو نماز دو رکعتی) است و در مجموع، حاوی ۳۰۰ بار ذکر «سُبْحَانَ اللَّهِ وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ وَ لا إِلَهَ إِلا اللَّهُ وَ اللَّهُ أَکبَرُ» تکرار می‌شود و برای آمرزش گناهان و برآورده شدن حاجات توصیه شده است. پیامبر اکرم(ص) این نماز را پس از بازگشت جعفر طیار از حبشه و به پاس مجاهدت‌های ۱۵ ساله‌اش در آنجا به او هدیه داد.

هدیه پیامبر به جعفر طیار

خبر پیروزی مسلمانان در جنگ خیبر و نیز برگشتن جناب جعفر، همزمان به پیامبر اکرم رسید. حضرت فرمود: نمی‌دانم از آمدن جعفر خوشحال‌تر هستم یا از پیروزی در جنگ خیبر. [۱] ایشان برای استقبال از جناب جعفر دوازده قدم به پیشواز آمد، او را در آغوش گرفته و سجده‌گاه او را بوسید و فرمود: «آیا به تو هدیه‌ای بدهم؟» جعفر عرض کرد: «آری؛ یا رسول الله!». با توجه به این که مسلمانان در جنگ خیبر غنایم زیادی به دست آورده بودند، همگان گمان کردند پیامبر به جعفر، طلا و نقره فراوانی می‌بخشد اما پیامبر اکرم به جعفر فرمود:

آنچه به تو عطا می‌کنم، اگر آن را هر روز انجام دهی، از همه دنیا و آنچه در آن است، برای تو بهتر است. اگر از میدان جنگ فرار کرده باشی و گناهانت به اندازه خاک بیابان‌ها و کف دریا‌ها هم باشد، خداوند تو را می‌آمرزد.[۲]

آن‌گاه نماز جعفر طیار را به او تعلیم داد.
کیفیت این نماز

نماز جعفر طیار دو نماز دو رکعتی است که هر کدام دارای تشهد و سلام مستقل می‏‌باشد و مجموعا چهار رکعت می‏‌شود.

در ابتدای نماز، نیت نماز جعفر طیار کرده و در رکعت اول بعد از حمد سوره «اذا زلزلت» و در رکعت دوم پس از حمد سوره «والعادیات» خوانده می‌‏شود
در رکعت سوم؛ یعنی رکعت اول نماز دوم پس از حمد سوره «اذا جاء نصرالله» و در رکعت چهارم پس از حمد «قل هو الله احد» خوانده می‏‌شود.

در هر یک از رکعت‌‏ها بعد از حمد و سوره، پانزده مرتبه ذکر تسبیحات اربعه «سُبْحَانَ اللَّهِ وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ وَ لا إِلَهَ إِلا اللَّهُ وَ اللَّهُ أَکبَرُ‌» و در رکوع هر رکعت همین ذکر ده مرتبه و پس از سر برداشتن از رکوع ده مرتبه و در سجده هر رکعت ده مرتبه و هنگام برداشتن سر از سجده‏‌ها نیز ده مرتبه این ذکر تکرار می‏‌شود؛ جایگاه تکرار ذکرها اینگونه است:

در هر رکعت ذکر تسبیحات ۷۵ مرتبه و در مجموع رکعت‌ها ۳۰۰ مرتبه تکرار می‌شود. [۳]

اگر تسبیحات اربعه را فراموش کرد بخواند، در صورتی که محلش نگذشته باشد باید آن را به جا آورد، اما اگر محل آن گذشته نمازش صحیح است ولی باید بعد از نماز هر مقداری را که فراموش کرده تکرار کند.[نیازمند منبع]

ضمنا اگر شخصی فرصت خواندن نماز جعفر طیار را به این گونه ندارد، می تواند این چهار رکعت را به طور معمول بخواند و تسبیحات سیصدتایی را در طول روز بفرستند.[۴]
ذکر سُبْحَانَ اللَّهِ وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ وَ لا إِلَهَ إِلا اللَّهُ وَ اللَّهُ أَکبَرُ تعداد
پس از قرائت حمد و سوره ۱۵ مرتبه
در رکوع ۱۰ مرتبه
هنگام ایستادن پس از رکوع ۱۰ مرتبه
در سجده اول ۱۰ مرتبه
پس از سجده اول ۱۰ مرتبه
در سجده دوم ۱۰ مرتبه
پس از سجده دوم ۱۰ مرتبه

مستحب است در سجده دوم رکعت دوم، بعد از تسبیحات بگوید:

یا من لبس العزّ و الوقار، یا من تعطّف بالمجد و تکرّم به، یا من لا ینبغی التّسبیح الّا له، یا من احصی کلّ شیء علمه، یا ذا النّعمه و الطّول، یا ذا المنّ و الفضل، یا ذالقدره و الکرم، اسئلک بمعاقد العزّ من عرشک و منتهی الرّحمه بکتابک و بأسمک الأعظم الأعلی و کلماتک التّامّات ان تصلّی علی محمّد و آل محمّد و افعل بی‌کذا و کذا

سپس حاجت‌هایش را بگوید، به فارسی هم می‌تواند حاجاتش را درخواست کند.[نیازمند منبع]
برای ازدواج و دیگر حاجات مهم

برخی از عالمان دینی برای کارهای مهم و نیز تسریع در ازدواج خواندن نماز جعفر را توصیه کرده‌اند. [۵]

پس از پایان نماز دعای کتاب زاد المعاد را بخواند و به سجده رود و تلاش کند گریه کند گر چه به مقدار کم و همین که چشمش را اشک گرفت حاجتش را از خدا بخواهد و این عمل را تا زمانی که حاجتش روا شود با اعتقاد کامل، انجام دهد.[۶]

اما دعایی که در زاد المعاد گفته شده به نقل از امام صادق(ع) وارد شده که فرمود:

ای مفضل هر‌گاه تو را حاجتی ضروری بوده باشد نماز جعفر را بجای آور، بعد این دعا را بخوان و حوائج خود را از خدا طلب کن که برآورده می‌شود انشاء الله تعالی.

پس از نماز دست‌ها را بلند کرده و خدا را اینگونه بخواند: «یا رَبِّ یا رَبِّ یا رَبِّ...» تا نفس قطع شود، سپس «یا رَبّاهُ یا رَبّاهُ یا رَبّاهُ...» تا نفس قطع شود، سپس «رَبِّ رَبِّ رَبِّ...» تا نفس قطع شود، سپس «یا اَللّهُ یا اَللّهُ یا اَللّهُ...» تا نفس قطع شود، سپس «یا حَیُّ یا حَیُّ یا حَیُّ...» تا نفس قطع شود، سپس «یا رَحیمُ یا رَحیمُ یا رَحیمُ...» تا نفس قطع شود، سپس «یا رَحمانُ یا رَحمانُ یا رَحمانُ...» هفت مرتبه، «یا اَرحَمَ الرّاحِمینَ» هفت مرتبه. سپس بگوید:

اَللَّهُمَّ إِنِّی أَفْتَتِحُ الْقَوْلَ بِحَمْدِک، وَ أَنْطِقُ بِالثَّنَاءِ عَلَیک، وَ أُمَجِّدُک وَ لَا غَایةَ لِمَدْحِک، وَ أُثْنِی عَلَیک وَ مَنْ یبْلُغُ غَایةَ ثَنَائِک وَ أَمَدَ مَجْدِک، وَ أَنَّی لِخَلِیقَتِک کنْهُ مَعْرِفَةِ مَجْدِک، وَ‌ای زَمَنٍ لَمْ تَکنْ مَمْدُوحاً بِفَضْلِک، مَوْصُوفاً بِمَجْدِک عَوَّاداً عَلَی الْمُذْنِبِینَ بِحِلْمِک، تَخَلَّفَ سُکانُ أَرْضِک عَنْ طَاعَتِک فَکنْتَ عَلَیهِمْ عَطُوفاً بِجُودِک، جَوَاداً بِفَضْلِک عَوَّاداً بِکرَمِک، یا لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ الْمَنَّانُ ذُو الْجَلَالِ وَ الْإِکرَامِ [۷]


به نیابت از دیگران

نماز جعفر طیار را می‌توان به نیابت برای درگذشتگان خواند و هم چنین می‌توان بدون نیابت ثوابش را هدیه کرد. هدیه کردن ثواب نماز به روح اموات و شهدا، هم درجات آنها را زیادتر می‌کند و هم اجر خود انسان را بیشتر می‌گرداند و هر چه هدیه شونده مقامش بالاتر باشد، اجر هدیه کننده نیز بالاتر خواهد بود.[نیازمند منبع]
فضیلت نماز جعفر

در حدیث از رسول اکرم (ص) نقل شده هرکس نماز جعفر بخواند، اگر به اندازه ریگ بیابان و کف دریا گناه داشته باشد خداوند آنها را می‌آمرزد.

در مفاتیح الجنان نقل شده که هر کس این نماز را در حرم امام رضا (ع) بخواند در ازای هر رکعت، پاداش هزار حج و هزار عمره و... به او داده می‌شود.[۸]
پانویس

وسائل الشیعه، ج ۸، ص۵۱
من لایحضره الفقیه، ج۱، ص۵۵۳
مفاتیح الجنان
عبدالله جوادی آملی
سایت تبیان
سایت تبیان
علامه مجلسی، زاد المعاد، بیروت، موسسة الأعلمی للمطبوعات‏، ۱۴۲۳ق، ص۳۲۳

مفاتیح الجنان – زیارات – ص۸۳۲ - انتشارات آستان قدس رضوی

منابع:

ابن بابویه، محمدعلی، من لایحضره الفقیه، مصحح: غفاری، علی اکبر، جامعه مدرسین، قم، ۱۴۱۳ق.
حر عاملی، وسائل الشیعه، موسسه آل البیت، قم.
قمی، عباس، مفاتیح الجنان.
مجلسی، محمدباقر، زاد المعاد، بیروت، موسسة الأعلمی للمطبوعات‏، ۱۴۲۳ق.