ضد طمع، بی نیازی از مردم است، و این از جمله فضائلی است که موجب تقرب بنده به خدای سبحان است. زیرا هر که از غیر خدا قطع طمع کند و بی نیازی را از خدا خواهد، خدا او را دوست دارد. و اخباری که به اتصاف به این خوی فرمان می دهد و آن را می ستاید بسیار است.
رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم فرمود: «لیس الغنی عن کثرة العروض، انما الغنی غنی النفس» «بی نیازی، به داشتن مال بسیار نیست، بی نیازی حقیقی بی نیازی نفس است.» و به عربی بیابانی که از آن حضرت درخواست موعظه کرد فرمود: «هر گاه نماز می گزاری نماز کسی گزار که دنیا را وداع می کند (زیرا چه می دانی که تا نماز دیگر خواهی بود) . و چون سخن گوئی سخنی گوی که نباید فردا پوزش بخواهی، و از آنچه در دست مردم است نومید باش» .
و نیز فرمود: «از آنچه در دست مردم است نومید باش، که این خود بی نیازی حاضر و آماده است» .
و امیر مؤمنان علیه السلام فرمود: «لیجتمع فی قلبک الافتقار الی الناس و الاستغناؤ عنهم، فیکون افتقارک الیهم فی لین کلامک و حسن بشرک، و یکون استغناؤک عنهم فی نزاهة عرضک و بقاء عزک» .
«در دل خود نیاز به مردم و بی نیازی از آنان را جمع کن، که نیاز تو به آنان در نرمی سخن و خوشروئیت باشد، و بی نیازی تو از ایشان در پاک نگه داشتن آبرو [149]
و حفظ عزتت باشد» .
و حضرت سید الساجدین علیه السلام فرمود: «رایت الخیر کله قد اجتمع فی قطع الطمع عما فی ایدی الناس، و من لم یرج الناس فی شی ء و رد امره الی الله تعالی فی جمیع اموره استجاب الله تعالی له فی کل شی ء» .
«همه خوبیها را در قطع طمع از آنچه در دست مردم است دیدم، و هر که در چیزی امید به مردم نداشته باشد و امر خود را در هر کاری به خدا واگذارد خدای تعالی در هر چیزی او را اجابت کند» .
و امام باقر علیه السلام فرمود: «سخاوت آدمی در گذشتن از آنچه در دست مردم است بیشتر از سخاوت نفس و بذل کردن است، و مردانگی شکیبائی در حال تنگدستی و نیازمندی و خویشتن داری و بی نیازی نمودن بیشتر از مردانگی بخشش و اعطاست، و بهترین سرمایه اعتماد به خدا و نومیدی از مال مردم است» .
و فرمود: «الیاس مما فی ایدی الناس عز المؤمن فی دینه» «دل بر کندن و نومیدی از آنچه در دست مردم است عزت دینی مؤمن است» .
و امام صادق علیه السلام فرمود: «شرف المؤمن قیام اللیل، و عزه استغناؤه عن الناس» «شرف و بزرگی مؤمن به شب زنده داری، و عزت او بی نیازی از مردم است» .
و فرمود: «پیرو ما کسی است که از مردم سؤال و گدائی نکند، اگر چه از گرسنگی بمیرد» .
و فرمود: «ثلاث هن فخر المؤمن و زینته فی الدنیا و الآخرة:
الصلاة فی آخر اللیل، و یاسه مما فی ایدی الناس، و ولایته للامام من آل محمد علیهم السلام» .
«سه چیز در دنیا و آخرت فخر مؤمن و زیور اوست: نماز شب در سحرها و دل برداشتن از آنچه در دست مردم است، و ولایت و دوستی برای امامی که از آل محمد علیهم السلام است» .
و فرمود: «اذا اراد احدکم الا یسال ربه شیئا الا اعطاه، فلییاس من [150]
الناس کلهم، و لا یکون له رجاء الا عند الله، فاذا علم الله ذلک من قلبه، لم یسال الله شیئا الا اعطاه(2)» .
«چون یکی از شما خواهد که هر چه از خدا بطلبد به او عطا کند باید از همه مردم نا امید شود و امیدی به غیر خدا نداشته باشد و چون خدا دل او را چنین یافت هر چه از خدا خواهد به او عطا کند» .
طریق معالجه طمع و به دست آوردن صفت بی نیازی نزدیک به آن است که در علاج حرص و تحصیل قناعت ذکر شد، آن را به یاد آور.
و از آنهاست: 2. این چند حدیث را از روی «کافی» - باب بی نیازی از مردم - و «وسائل» :کتاب زکات، ابواب صدقه، تصحیح کردیم.
لطفا منتظر باشید ...
