لطفا منتظر باشید ...
بيان آهنگ كلى اين آيات و زمينه نزول آنها
آنچه دقت و تدبر در اين روايات به ما افاده مىكند اين است كه اين آيات سياقى واحد دارند و در يك زمينه سخن دارند، و آن توصيه به عدل در داورى، و نهى از اين است كه قاضى در قضاى خود به يكى از دو طرف دعوى متمايل بشود. و حاكم در حكم راندنش به سوى مبطلين گرايش يابد و بر صاحبان حق جور كند، حال مبطل هر كه مىخواهد باشد، و محق هر كه مىخواهد باشد.و اين معنا را با اشاره به پارهاى از حوادثى كه در زمان نزول اين آيات رخ داده و سپس بحث پيرامون حقايق دينيهاى كه مربوط به آن حوادث است بيان مىكند و نتيجه مىگيرد كه پس مؤمنين بايد ملتزم به آن حقايق دينى باشند و آن را رعايت كنند، و به مؤمنين هشدار مىدهد كه دين خدا در واقع يك حقيقت است، نه صرف اسم، و مردم وقتى از منافع آن برخوردار مىشوند كه به راستى متلبس بدين و متصف به ديندارى باشند، و صرف اينكه خود را متدين نام بگذارند آن منافع را به ايشان عايد نمىسازد.و ظاهرا آن حادثه و قصه همان است كه جمله" وَ مَنْ يَكْسِبْ خَطِيئَةً أَوْ إِثْماً ثُمَّ يَرْمِ بِهِ بَرِيئاً فَقَدِ احْتَمَلَ بُهْتاناً وَ إِثْماً مُبِيناً" بدان اشاره دارد. چون از اين آيه استفاده مىشود كه در آن روز گناهى از قبيل دزدى و قتل نفس يا اتلاف مال مردم يا اضرار به مردم و يا گناهى نظير اينها كه مرتكبش مىتواند آن را به گردن ديگران بيندازد اتفاق افتاده بود و منظور مرتكب اين بوده كه رسول خدا (ص) را در حكم كردن به اشتباه بيندازد، و مثلا مردى بىگناه را مجازات كند ولى خداى تعالى آن جناب را از اشتباه حفظ كرده است.و ظاهرا همين داستان نيز مورد اشاره آيات اول مورد بحث بوده باشد، آنجا كه مىفرمايد:" وَ لا تَكُنْ لِلْخائِنِينَ خَصِيماً" «1» و آنجا كه مىفرمايد:" يَسْتَخْفُونَ مِنَ النَّاسِ" «2» و آنجا كه مىفرمايد:" ها أَنْتُمْ هؤُلاءِ جادَلْتُمْ عَنْهُمْ" «3» چون خيانت هر چند ظاهرش آن خيانتهايى است كه در امانتها و سپردهها واقع مىشود، و ليكن سياق آيه شريفه:(1) از خيانتكاران طرفدارى و حمايت مكن.(2) جرم خود راى از مردم پنهان مىدارند و از خدا شرم نمىكنند.(3) اينك اين شما نيستيد كه از آنان دفاع مىكنيد.
