ترجمه تفسیر المیزان جلد 5

و معناى جمله اين است:" آنچه بر شما تلاوت مى‏شود، در كتاب است" و در حقيقت مى‏خواهد عظمت كتاب را برساند.

بعضى ديگر گفته‏اند: حرف" واو" در جمله:" وَ ما يُتْلى‏ عَلَيْكُمْ" نه عاطفه است و نه استينافى، بلكه" واو" سوگند است، نظير" واو" در جمله:" و اللَّه" قسم است و جمله:" فِي يَتامَى النِّساءِ" بدل است از كلمه" فيهن" و معناى آيه چنين است كه:" بگو اللَّه تعالى شما را در امور و احكام زنان فتوا مى‏دهد، سوگند به آنچه در كتاب در مورد ايتام زنان بر شما تلاوت مى‏شود كه خداى تعالى اين كار را خواهد كرد". اين بود نمونه‏اى از وجوهى كه مفسرين در اين آيه ذكر كرده‏اند كه تعسف و زور بودن آنها بر كسى پوشيده نيست.

در آيه مورد بحث زنان را توصيف كرده به:" اللَّاتِي لا تُؤْتُونَهُنَّ ما كُتِبَ لَهُنَّ وَ تَرْغَبُونَ أَنْ تَنْكِحُوهُنَّ" و اين در واقع توصيفى است براى يتيم‏هاى اين زنان، مى‏فرمايد:

" خداى تعالى براى شما بيان مى‏كند آنچه را كه در مورد ايتام زنان بر شما تلاوت مى‏شود، ايتام زنانى كه يتيم دار و مال دار و صاحب جمالند و شما حق آنان را كه خدا برايشان معين كرده نمى‏دهيد" و در اين توصيف اشاره است به اينكه در جاهليت اينگونه زنان چه نوع محروميتى داشتند، محروميتى كه باعث شد خداى تعالى آن احكام را به نفع آنان تشريع كند و سنت ظالمانه‏اى را كه مردم دوران جاهليت در مورد اينگونه زنان داشتند لغو نموده، زنان نامبرده را از آن تنگنا و مضيقه نجات دهد، چون در جاهليت رسم بود زنان يتيم دار و يا به عبارت ديگر شوهر مرده را اگر ارثى از شوهر قبليش براى ايتامش مانده بود مى‏گرفتند و دست ظالمانه خود را هم بر سر آن زن و هم بر اموال ايتام نهاده، اگر زن نامبرده صاحب جمال و حسن مى‏بود با او همخوابگى مى‏كردند و از جمالش كام مى‏گرفتند و در اموالش تصرفات دلخواهانه مى‏كردند و اگر زشت بود با او همخوابگى نمى‏كردند و نمى‏گذاشتند با مردى ديگر ازدواج كند تا اموالش را بخورند.

از اينجا دو نكته روشن مى‏شود: يكى اينكه مراد از جمله:" ما كُتِبَ لَهُنَّ" «1» كتابت تكوينى است كه همان تقديرهاى الهى است و يكى از آن تقديرها اين است كه زن و هر انسانى ديگر وقتى به سن ازدواج رسيد ازدواج كند، يكى ديگرش اين است كه هر كسى در مال خودش آزاد است تصرف نمايد و كسى مانع دخل و تصرف او در مال و اثاث او نشود، پس مردى كه از تصرف زنى در مال شخصيش و از ازدواج كردنش جلوگيرى كند، از چيزى جلوگيرى كرده كه‏

(1) آنچه برايشان مقدر شده.