بيان آيه شريفه مربوط به گواهى دادن
و از اينجا روشن مىشود كه علت اينكه در اين آيه (كه غرض از آن بيان حكم شهادت است) قبل از پرداختن به اصل غرض صفت قوام بالقسط را آورد، براى اين بوده كه خواسته است مطلب را به تدريج بيان كند، از بالا گرفته در دائره وسيعى حكم عمومى قيام به قسط را بيان كند، آن گاه به اصطلاح عوام به مساله مورد غرض گريز بزند، چون اين مساله يكى از فروعات آن صفت است، پس كانه فرموده:" كُونُوا قَوَّامِينَ بِالْقِسْطِ شُهَداءَ لِلَّهِ" (گواهانى در راه خدا باشيد) و اين براى شما ميسر نمىشود مگر بعد از آنكه قوامين به قسط باشيد، ناگزير بايد نخست قوامين به قسط شويد تا بتوانيد گواهانى براى خداى تعالى بوده باشيد.و در جمله:" شُهَداءَ لِلَّهِ"، حرف" لام" به اصطلاح لام غايت است، مىفرمايد: گواهانى باشيد و اين گواهيتان براى خدا باشد، يعنى در شهادت خود غايت و هدفى به جز رضاى خداى تعالى نداشته باشيد، هم چنان كه در آيه شريفه:" وَ أَقِيمُوا الشَّهادَةَ لِلَّهِ" «1» نيز" لام" براى غايت آمده و معناى براى خدا بودن شهادت اين است كه شهادت مصداق پيروى حق و به خاطر اظهار حق و زنده كردن حق باشد، هم چنان كه جمله:" فَلا تَتَّبِعُوا الْهَوى أَنْ تَعْدِلُوا" (پس پيروى هوا مكنيد كه منحرف مىشويد) اين معنا را توضيح مىدهد." وَ لَوْ عَلى أَنْفُسِكُمْ أَوِ الْوالِدَيْنِ وَ الْأَقْرَبِينَ" يعنى به حق شهادت بدهيد هر چند كه بر خلاف نفع شخصيتان و يا منافع پدر و مادرتان و يا خويشاوندانتان باشد، پس زنهار كه علاقه شما به منافع شخصيتان و محبتى كه نسبت به والدين و خويشاوندان خود داريد شما را بر آن بدارد كه شهادت را يعنى آنچه را كه ديدهايد تحريف كنيد و يا از اداى آن مضايقه نمائيد، پس مراد از اينكه شهادت بر ضرر و يا بر ضرر والدين و يا خويشاوندان باشد اين است كه آنچه را كه ديدهاى اگر بخواهى در مقام اداء بدون كم و كاست بگويى به حال تو ضرر داشته باشد و يا به منافع والدين و خويشاوندانت لطمه بزند،(1) سوره طلاق، آيه 2.