بیشترتوضیحاتافزودن یادداشت جدید
شنيدم كه آيه:" إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا ثُمَّ كَفَرُوا ..." را تلاوت كرد و سپس فرمود: منظور از كفر بعد از ايمان ارتكاب گناهانى است كه آدمى حرام بودنش را بداند، مثلا كسى كه معتقد باشد به اينكه شراب حرام است و با اين حال آن را بنوشد و كسى كه معتقد باشد به اينكه زنا حرام است و باز مرتكب آن شود و كسى كه معتقد باشد به اينكه زكات واجب است و آن را نپردازد، در حقيقت بعد از ايمان كافر شده است. «1»مؤلف: در اين حديث آيه شريفه را عموميت داده، بطورى كه شامل همه مراتب كفر بشود كه يكى از آن مراتب ترك واجبات و فعل محرمات است و تا حدودى بيان قبلى ما را تاييد مىكند. و در همان كتاب از محمد بن فضيل از امام ابى الحسن رضا (ع) روايت آورده كه در تفسير آيه شريفه:" وَ قَدْ نَزَّلَ عَلَيْكُمْ فِي الْكِتابِ أَنْ إِذا سَمِعْتُمْ آياتِ اللَّهِ ... إِنَّكُمْ إِذاً مِثْلُهُمْ"، فرمود: هر گاه شنيدى كه مردى حق را انكار و تكذيب مىكند و به اهل خود دشنام مىدهد، از نزد او برخيز و ديگر با او نشست و برخاست مكن. «2»مؤلف: در اين معنا رواياتى ديگر نيز هست.و در كتاب عيون به سند خود از ابى الصلت هروى از حضرت رضا (ع) روايت كرده كه در تفسير كلام خداى جل و علا:" وَ لَنْ يَجْعَلَ اللَّهُ لِلْكافِرِينَ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ سَبِيلًا" فرمود: منظور اين است كه خداى تعالى هرگز كافر را بر مسلمان بر سر بحثى كه دارند غالب نمىكند و مسلمان را شكست خورده حجت او نمىسازد، پس اين شكست كه نفى شده شامل انواع مظلوميتها نمىشود و آيه شريفه نمىخواهد بفرمايد: مسلمانان زير دست كفار نمىشوند و چگونه مىتواند شامل باشد با اينكه ما خود مىبينيم كه نه تنها مؤمنين بلكه حتى انبيا (عليهم السلام) زير دست كفار واقع مىشوند آن هم به حدى كه به دست كفار كشته مىشوند، پس مىفهميم كه منظور از نداشتن سبيل معنايى است كه با كشته شدن انبيا به دست كفار نيز مىسازد و آن عبارت است از شكست نخوردن در احتجاج. «3»و در تفسير در المنثور است كه ابن جرير از على (عليه صلوات اللَّه) روايت كرده كه بعد از خواندن جمله:" وَ لَنْ يَجْعَلَ اللَّهُ لِلْكافِرِينَ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ سَبِيلًا" فرمود: يعنى در آخرت. «4»مؤلف: در سابق گفتيم كه از ظاهر سياق بر مىآيد كه مراد از نفى سبيل، در آخرت(1 و 2) تفسير عياشى، ج 1 ص 281 ح 288 و 290.(3) عيون اخبار الرضا، ج 2 ص 204.(4) در المنثور، ج 2 ص 235.
لطفا منتظر باشید ...
