بیشترتوضیحاتافزودن یادداشت جدید
" إِنَّمَا الْمُشْرِكُونَ نَجَسٌ فَلا يَقْرَبُوا الْمَسْجِدَ الْحَرامَ بَعْدَ عامِهِمْ هذا" «1» و آيه:" فَاقْتُلُوا الْمُشْرِكِينَ حَيْثُ وَجَدْتُمُوهُمْ" «2»، قبل از آيه مورد بحث:" وَ لَا آمِّينَ الْبَيْتَ الْحَرامَ" نازل شده باشد، و در صورت ديگر، معنا ندارد كه بعد از آن حكم به قتل، و دستور به اينكه نزديك مسجد الحرام نشوند، بفرمايد: متعرض مشركين كه قصد خانه خدا دارند مشويد.و شايد اشكالى كه در اين دو داستان و امثال آن بوده باعث شده كه ابن عباس و مجاهد و قتاده و ضحاك بطورى كه نقل شده بگويند: آيه:" وَ لَا آمِّينَ الْبَيْتَ الْحَرامَ" به وسيله آيه پنجم و بيست و هشتم از سوره برائت نسخ شده است، و داستان نسخ در تفسير قمى نيز آمده، و از ظاهر آن بر مىآيد كه روايتى بوده باشد نه گفتار خود قمى.و با همه اين احوال و اقوال يك نكته همه آنها را باطل مىسازد، و آن اين است كه سوره مائده بعد از سوره برائت نازل شده، از طرق ائمه اهل بيت (عليهم السلام) نيز رواياتى رسيده، كه در سوره مائده ناسخ هست ولى منسوخ نيست، از اين روايات هم كه بگذريم جمله:" الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ ..." صريح در اين است كه با نزول سوره مائده دين خدا كامل شده، و اين تصريح با اينكه بعضى از آيات آن نسخ شود نمىسازد.و بنا بر اين مفاد جمله:" وَ لَا آمِّينَ الْبَيْتَ الْحَرامَ" به منزله اجمالى است كه جمله بعدى آن كه مىفرمايد:" وَ لا يَجْرِمَنَّكُمْ شَنَآنُ قَوْمٍ أَنْ صَدُّوكُمْ عَنِ الْمَسْجِدِ الْحَرامِ أَنْ تَعْتَدُوا ..."،آن را تفسير و شرح مىكند، و مىفرمايد: اگر مشركين قبلا متعرض شما شدند و يا از زيارت شما جلوگيرى كردند شما بخاطر كينه توزى و از در انتقام متعرض آنها كه قصد خانه خدا دارند مشويد، و با تعرض خود نسبت به آنها و كشتن و آزارشان حرمت خانه خدا را از بين نبريد، بلكه همواره بر بر و تقوا يكديگر را كمك كنيد.
رواياتى در باره معناى" نيكى" و" اثم" در ذيل جمله" تَعاوَنُوا عَلَى الْبِرِّ وَ التَّقْوى ..."
و در در المنثور است كه احمد و عبد بن حميد در تفسير اين آيه يعنى جمله:" وَ تَعاوَنُوا عَلَى الْبِرِّ ..."، و بخارى در تاريخ خود از وابصه روايت كردهاند كه گفت: من به حضور رسول خدا (ص) رسيدم، و تصميم داشتم در سؤال از خوبيها و بديها چيزى را فروگذار نكنم، ولى خود آن جناب فرمود: اى وابصه آيا مىخواهى به تو خبر دهم كه به چه منظور آمدهاى، و آمدهاى تا چه چيزهايى بپرسى؟ خودت مىگويى يا من خبرت دهم، عرضه داشتم:يا رسول اللَّه شما بفرمائيد، فرمود: تو آمدهاى از خوبيها و بديها بپرسى، آن گاه از انگشتان دستش(1) سوره برائت، آيه 28.(2) سوره برائت، آيه 5.