ترجمه تفسیر المیزان جلد 5

دلهاتان نبود، هر آينه شما هم مى‏ديديد آنچه را كه من مى‏بينم، و مى‏شنيديد آنچه را كه من مى‏شنوم «1» خداى تعالى هم فرموده:" وَ الَّذِينَ جاهَدُوا فِينا لَنَهْدِيَنَّهُمْ سُبُلَنا، وَ إِنَّ اللَّهَ لَمَعَ الْمُحْسِنِينَ" «2»، ظاهر آيه شريفه:" وَ اعْبُدْ رَبَّكَ حَتَّى يَأْتِيَكَ الْيَقِينُ" «3»، نيز بر اين معنا دلالت دارد، براى اينكه به دست آوردن يقين را نتيجه عبادت خوانده و فرمود:" پروردگارت را عبادت كن تا يقين به دستت آيد"، و نيز آيه زير كه مى‏فرمايد:" وَ كَذلِكَ نُرِي إِبْراهِيمَ مَلَكُوتَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ لِيَكُونَ مِنَ الْمُوقِنِينَ" «4»، كه وصف ايمان را گره خورده مربوط به مشاهده ملكوت دانسته، و نيز آيه شريفه زير كه مى‏فرمايد:" كَلَّا لَوْ تَعْلَمُونَ عِلْمَ الْيَقِينِ لَتَرَوُنَّ الْجَحِيمَ ثُمَّ لَتَرَوُنَّها عَيْنَ الْيَقِينِ" «5» و نيز فرموده: إِنَّ كِتابَ الْأَبْرارِ لَفِي عِلِّيِّينَ وَ ما أَدْراكَ ما عِلِّيُّونَ كِتابٌ مَرْقُومٌ يَشْهَدُهُ الْمُقَرَّبُونَ" «6»، اين خود يك حقيقتى است قرآنى كه خواننده عزيز بايد براى رسيدن به بحث مفصل آن منتظر آينده- يعنى تفسير سوره مائده (آيه 55)" إِنَّما وَلِيُّكُمُ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ ..." و آيه" يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا عَلَيْكُمْ أَنْفُسَكُمْ ..." «7»- باشد.

و قرآنى بودن اين حقيقت منافاتى با سخنان قبلى ما ندارد (كه گفتيم قرآن كريم طريقه تفكر فطرى را كه خلقت بشر بر آن طريقه است و حيات بشر مبتنى بر آن است پيشنهاد مى‏كند) براى اينكه رسيدن به ملكوت آسمانها و زمين موهبتى است الهى كه خداى تعالى هر يك از بندگان خود را كه بخواهد به آن اختصاص مى‏دهد، و معلوم است كه عاقبت از آن مردم با تقوا است، (ليكن نمى‏توان كل بشر را از طريقه تفكر باز داشت، به اميد اينكه كل بشر مشمول چنين موهبتى شوند)

(1) مسند الامام احمد بن حنبل ج 5 ص 266.

(2) آنها كه در راه ما جهاد مى‏كنند ما به راههاى خود راهنماييشان مى‏كنيم، و محققا خدا با نيكوكاران است." سوره عنكبوت، آيه 69"

(3)" سوره حجر، آيه 99".

(4) و ما اين چنين ملكوت آسمانها و زمين را به ابراهيم نشان داديم، تا چنين و چنان شود و تا از صاحبان يقين گردد." سوره انعام، آيه 75".

(5) نه چنين نيست بلكه اگر صاحب علم اليقين مى‏شديد مسلما دوزخ را مى‏ديديد، و سپس آن را به عين اليقين مشاهده مى‏كرديد." سوره تكاثر آيه 7".

(6) محققا كتاب و نامه اعمال نيكان در عليين است، و تو نمى‏دانى عليين چيست، كتابى است نوشته شده كه فقط مقربين درگاه خدا آن را مشاهده مى‏كنند." سوره مطففين، آيه 21".

(7)" سوره مائده، آيه 105".