سه قسم نعمت‏هايى كه خداى سبحان به بنى اسرائيل ارزانى داشت‏ - ترجمه تفسیر المیزان جلد 5

مورد بحث نيز بر اين معنا دلالت دارد.

و از جمله:" وَ آتاكُمْ ما لَمْ يُؤْتِ أَحَداً مِنَ الْعالَمِينَ" به دست مى‏آيد كه قبل از فرمان داخل شدن در سرزمين مقدس عده‏اى از معجزات از قبيل من و سلوى و انفجار چشمه‏هاى دوازده‏گانه از يك سنگ و سايه افكندن ابر بر سر آنان رخ داده بوده.

و از اينكه جمله:" الْقَوْمِ الْفاسِقِينَ" دو نوبت تكرار شده چنين بر مى‏آيد كه قبل از اين فرمان از ناحيه بنى اسرائيل مخالفت و معصيت رسول مكرر پيش آمده بوده و به قدرى اين مخالفت را تكرار كرده‏اند كه صفت فسق بر آنان صادق شده.

بنا بر اين همه اينها قرينه‏هايى است كه دلالت مى‏كند بر اينكه داستان داخل نشدنشان به ارض مقدسه و در نتيجه سرگردانيشان در قسمت اخير زندگى موسى (ع) در بين بنى اسرائيل واقع شده، و غالب داستانهايى كه در قرآن كريم از بنى اسرائيل حكايت شده قبل از اين قسمت بوده.

پس اينكه موسى (ع) خطاب به قوم خود فرموده:" اذْكُرُوا نِعْمَتَ اللَّهِ عَلَيْكُمْ" منظور از آن نعمت‏هايى است كه خداى تعالى بر بنى اسرائيل ارزانى داشته و آنان را بدان اختصاص داده و اگر قبل از صدور اين فرمان كه بايد داخل ارض مقدسه شوند نعمت‏ها را به رخ آنان كشيده و بيادشان آورده، براى اين بوده كه اين فرمان را با نشاط بپذيرند، و آن را مايه زيادتر شدن نعمت و تماميت نعمت‏هاى قبلى خود تلقى كنند، چون خداى تعالى قبل از اين فرمان نعمت‏ها به آنان ارزانى داشته بود موسى را بر آنان مبعوث نموده و به سوى دين خود هدايتشان كرده بود و از شر آل فرعون نجاتشان داده تورات را بر آنان نازل و شريعت را برايشان تشريع كرده بود، ديگر تا تماميت نعمت چيزى به جز تشكيل حكومت نمانده بود و فرمان داخل شدن در ارض مقدسه به همين منظور بوده كه در آن سرزمين توطن نموده آقايى و استقلال به دست آورند.

سه قسم نعمت‏هايى كه خداى سبحان به بنى اسرائيل ارزانى داشت‏

خداى تعالى در آيات مورد بحث كه مى‏خواهد نعمت‏ها را بطور تفصيل ياد آور شود آنها را به سه دسته تقسيم كرده و فرمود:" إِذْ جَعَلَ فِيكُمْ أَنْبِياءَ"، كه اين يك قسم از نعمت‏هايى است كه به بنى اسرائيل ارزانى داشته بود، و آن يا به اين بود كه ريشه دودمان آنان را انبيايى چون ابراهيم و اسحاق و يعقوب و انبياى بعد از ايشان قرار داده بود، و يا اينكه انبيايى از خصوص بنى اسرائيل چون يوسف و اسباط و موسى و هارون برگزيده بود، و اين نعمت كه آغازگر دودمان قومى برگزيدگان از خلق و انبياى عظام باشد خود نعمتى است كه هيچ نعمتى به پايه آن نمى‏رسد.

قسم دوم از نعمت‏ها را جمله:" وَ جَعَلَكُمْ مُلُوكاً" بيان مى‏كند و مى‏فرمايد خداى‏