بیشترتوضیحاتافزودن یادداشت جدید
" وَ إِنْ عُدْتُمْ عُدْنا، وَ جَعَلْنا جَهَنَّمَ لِلْكافِرِينَ حَصِيراً" «1»، و نيز در حكايت كلام موسى در ذيل: آيات قبل مىخوانيم:" عَسى رَبُّكُمْ أَنْ يُهْلِكَ عَدُوَّكُمْ، وَ يَسْتَخْلِفَكُمْ فِي الْأَرْضِ فَيَنْظُرَ كَيْفَ تَعْمَلُونَ" «2» كه ترجمهاش در صفحه قبل گذشت، و نيز مىخوانيم:" وَ إِذْ قالَ مُوسى لِقَوْمِهِ اذْكُرُوا نِعْمَةَ اللَّهِ عَلَيْكُمْ ..." تا آنجا كه مىفرمايد:" وَ إِذْ تَأَذَّنَ رَبُّكُمْ لَئِنْ شَكَرْتُمْ لَأَزِيدَنَّكُمْ وَ لَئِنْ كَفَرْتُمْ إِنَّ عَذابِي لَشَدِيدٌ" «3»، و از اين آيات و نظائر آن استفاده مىكنيم كه كتابت نامبرده مشروط بوده نه مطلق، و تبدل ناپذير.بله بعضى از مفسرين گفتهاند مراد موسى در جمله مورد بحث كه حكايت گفتار او است همان وعدهاى بوده كه ابراهيم (ع) از سابق داده بود، اين مفسر سپس وعده ابراهيم (ع) را از تورات چنين نقل مىكند: در سفر تكوين آمده:" كه وقتى ابراهيم از سرزمين كنعانيها عبور مىكرد، رب (پروردگار) برايش تجلى كرد، و گفت: من اين سرزمين را به نسل تو ميدهم" «4»، و نيز در همان سفر آمده:" در اين روز رب با ابرام (ابراهيم) ميثاقى را قطعى كرد و آن اين بود كه من اين سرزمين را از نهر مصر تا نهر كبير يعنى نهر فرات به نسل تو مىدهم" «5»، و در سفر تثنية الاشتراع آمده كه:" رب معبود ما در حوريب با ما تكلم كرد، او مىگفت: ديگر نشستنتان در اين كوه بس است، بايد كه تحولى كنيد، و از اين كوه كوچ نموده و داخل در كوهستان اموريين شويد، و همه زمينهاى جلگه و كوه و هموار و جنوب و ساحل دريا را كه سرزمين كنعانيان است و نيز لبنان را تا نهر كبير يعنى نهر فرات در قلمرو خويش قرار دهيد، و به دقت نظر كنيد كه من همه اين سرزمين را پيش روى شما قرار دادم، تا زمينى را كه رب در سابق براى پدرانتان ابراهيم و اسحاق و يعقوب سوگند خورده بود كه آن را به شما و نسل بعد از نسل شما واگذار مىكنم تملك كنيد و در تحت سيطره خود در آوريد" «6»، مفسر نامبرده بعد از آن،(1) و اگر از راه ما برگرديد، نيز با عذاب خود بر مىگرديم، چون ما جهنم را شكنجه گاه همه كافران كردهايم، چه شما و چه غير شما." سوره اسراء، آيه 8".(2)" سوره اعراف، آيه 129".(3) بياد آر زمانى را كه موسى به قوم خود گفت: نعمتهايى را كه خداى تعالى به شما ارزانى داشته بياد آريد ... و بياد آريد كه خداى تعالى به شما اعلام فرمود: اگر شكرگزارى كنيد بطور يقين نعمتهايم را بر شما بيشتر مىكنم، و اگر كفران كنيد عذاب من شديد است." سوره ابراهيم، آيه 7".(4)" سوره 12 آيه 7".(5)" سوره 15 آيه 18".(6)" سوره 1 آيه 8".
لطفا منتظر باشید ...
