پاسخ جسارت آميز بنى اسرائيل به موسى (ع) كه به آنان دستور داده بود وارد ارض مقدس شوند - ترجمه تفسیر المیزان جلد 5

است، و بطورى كه گفته‏اند: اولين شهر آن سرزمين اريحا بوده و استعمال كلمه" باب" در شهر مرزى شايع است، ممكن هم هست مراد از باب دروازه شهر باشد.

" فَإِذا دَخَلْتُمُوهُ فَإِنَّكُمْ غالِبُونَ" اين جمله وعده‏اى است كه آن دو نفر به بنى اسرائيل داده و گفتند آن گاه كه داخل شويد پيروز خواهيد شد و بر دشمن ظفر خواهيد يافت، و اگر دو نفر نامبرده اينطور قاطع وعده داده‏اند به خاطر ايمانى بوده كه به موسى (ع) داشتند، همين كه از موسى شنيدند كه خدا مقدر كرده سرزمين مقدس از آن بنى اسرائيل باشد يقين پيدا كردند كه چنين خواهد شد، ممكن هم هست خود آن دو نفر كه در سابق گفتيم از اولياى خدا بودند به نور ولايت اين معنا را دريافته باشند، بزرگان از مفسرين شيعه و سنى نيز گفته‏اند كه اين دو مرد عبارت بودند از يوشع بن نون و كالب بن يوفنا، دو تن از دوازده نقيب بنى اسرائيل «1».

دو تن نامبرده بعد از آن وعده بنى اسرائيل را دعوت كردند به توكل نمودن بر پروردگارشان، و گفتند:" وَ عَلَى اللَّهِ فَتَوَكَّلُوا إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِينَ"، چون ايمان داشته‏اند به اينكه خداى تعالى كفايت و كفالت مى‏كند هر كسى را كه به وى توكل كند، و اين جمله خود تشويقى است مايه دلگرمى بنى اسرائيل، تا بخود جرأت داده دعوت آن دو را بپذيرند.

پاسخ جسارت آميز بنى اسرائيل به موسى (ع) كه به آنان دستور داده بود وارد ارض مقدس شوند

" قالُوا يا مُوسى‏ إِنَّا لَنْ نَدْخُلَها أَبَداً ما دامُوا فِيها" اينكه در اين آيه شريفه- البته به حكايت قرآن كريم- عبارت" هرگز داخل آن نمى‏شويم" را تكرار كرده‏اند براى اين بوده كه موسى (ع) را براى هميشه مايوس سازند، تا در نتيجه موسى ديگر نسبت به دعوتش اصرار نورزد، و دعوت خود را تكرار نكند.

و در اين گفتار بنى اسرائيل وجوهى از اهانت و عتاب و زورگويى نسبت به مقام موسى (ع) و نسبت به تذكرى كه آن جناب در باره امر خداى تعالى داد، ديده مى‏شود و اين عبارت نظامى عجيب دارد:

اولا: با اينكه على القاعده بايد روى سخن خود به آن دو نفر كنند كه گفته بودند:" اى مردم دعوت موسى (ع) را بپذيريد و داخل در اين سرزمين بشويد"، بنى اسرائيل چنين نكردند بلكه خطاب را متوجه موسى ساختند سپس در اين نوبت به اختصار برگزار نموده طول و تفصيل سابق را ندادند و اين قسم سخن گفتن را ايجاز بعد از اطناب مى‏گويند، يعنى مختصر گويى بعد از تفصيل گويى و از نظر ادبيات جاى ايجاز بعد از اطناب مقام تخاصم و بگو مگو

(1) در المنثور ج 2 ص 270 و التبيان ج 3 ص 485 و مجمع البيان ج 3 و 4 ص 180.