ترجمه تفسیر المیزان جلد 5

كريم در آيه زير با آوردن كلمه:" من" به اين نكته كه گفتيم تورات مشتمل بر مقدارى از هدايت است نه كل هدايت اشاره نموده و مى‏فرمايد:" وَ كَتَبْنا لَهُ فِي الْأَلْواحِ مِنْ كُلِّ شَيْ‏ءٍ مَوْعِظَةً وَ تَفْصِيلًا لِكُلِّ شَيْ‏ءٍ" «1».

" يَحْكُمُ بِهَا النَّبِيُّونَ الَّذِينَ أَسْلَمُوا لِلَّذِينَ هادُوا" در اين جمله اگر نبيين را به اسلام- كه همان تسليم شدن در برابر خداى تعالى است و تسليم شدن هم از نظر قرآن عبارت است از همان دين- توصيف كرد براى اين بود كه اشاره كرده باشد به اينكه دين در همه ادوار بشرى يكى است و آن عبارت است از اسلام و تسليم شدن براى خدا و استنكاف نكردن از عبادت او و اينكه احدى از مؤمنين به خدا- به اينكه تسليم خدا است و به اصطلاح مسلمان به معناى عام است- نمى‏تواند از قبول حكمى از احكام خدا و شريعتى از شرايع او را نپذيرد و از پذيرفتن آن استكبار كند.

" وَ الرَّبَّانِيُّونَ وَ الْأَحْبارُ بِمَا اسْتُحْفِظُوا مِنْ كِتابِ اللَّهِ وَ كانُوا عَلَيْهِ شُهَداءَ" يعنى: ما تورات را نازل كرديم كه در آن هدايت و نورى است كه انبيا كه تسليم خدا بودند براى يهوديان به آن هدايت و نور حكم مى‏كردند و نيز ربانيان و يا علمايى كه از هر چيزى بريدند و در علم و عمل فقط به خدا پيوستند- و يا كسانى كه تربيت بشر به ايشان و علم ايشان محول شده- البته اين معناى دوم بنا بر اين است كه كلمه ربانيان از رب و يا تربيت مشتق شده باشد- و همچنين احبار يعنى خبرگان از علماى يهود به آن هدايت و نور، حكم مى‏كردند چون خداى تعالى از آنان خواسته بود بدانچه او دستور مى‏دهد و از آنان خواسته حكم كنند و آن اين بود كه" از كتاب خدا احكامش را نگهبان باشند و به همين جهت كه نگهبانان احكام خدا و حاملين آنند شاهدان بر كتاب خدا شدند تا در نتيجه تغيير و تحريفى در كتاب خدا رخ ندهد چون به فرض كه دشمنان در تورات نوشته شده، قلمى ببرند و تحريفى بكنند تورات تحريف نمى‏شود چون در سينه اين احبار و علماى ربانى محفوظ است بنا بر اين جمله:" وَ كانُوا عَلَيْهِ شُهَداءَ" به منزله نتيجه است براى جمله:" بِمَا اسْتُحْفِظُوا" و معناى مجموع دو جمله اين است كه علماى ربانى و احبار و خبرگان يهود مامور شده بودند به حفظ تورات تا در نتيجه حافظ آن و شاهد بر آن باشند- هر جا اختلافى پديد آمد كه فلان حكم از تورات است يا نه اينان كه تورات را از بر دارند شهادت دهند كه هست يا شهادت دهند كه نيست.

(1) ما براى موسى در آن الواح از هر مقوله‏اى موعظتى و براى هر چيزى تفصيلى نوشتيم." سوره اعراف، آيه 145".