بیشترتوضیحاتافزودن یادداشت جدید
موسى كرده و به منظور بى اعتنايى به خداى موسى گفت:" وَ ما رَبُّ الْعالَمِينَ" «1» و همچنين مانند تعبير كفار مكه در برابر رسول خدا (ص) كه آيه زير آن را چنين حكايت مىكند:" وَ إِذا رَآكَ الَّذِينَ كَفَرُوا إِنْ يَتَّخِذُونَكَ إِلَّا هُزُواً أَ هذَا الَّذِي يَذْكُرُ آلِهَتَكُمْ وَ هُمْ بِذِكْرِ الرَّحْمنِ هُمْ كافِرُونَ" «2».و ليكن اين معنا از ادب ابراهيم دور است. ابراهيم (ع) كسى است كه در برابر پدرش آزر جز به ادب و احترام لب به سخن نگشود و حتى وقتى آزر او را از خود راند و گفت سنگسارت مىكنم آن حضرت در پاسخش گفت:" سَلامٌ عَلَيْكَ سَأَسْتَغْفِرُ لَكَ رَبِّي إِنَّهُ كانَ بِي حَفِيًّا" «3» و خيلى بعيد است كه چنين كسى اولين بارى كه مىخواهد با آزر سخن گويد خدايان او را تحقير نموده و در نتيجه تعصب او را نسبت به بتها تحريك كند، با اينكه پروردگار عالم دين آن حضرت را" ملت حنيف" خوانده و در دين او از اينكه مسلمانان بر خدايان مشركين ناسزا بگويند، نهى شده، تا آنان نيز مسلمانان و خداى آنها را سب نكنند. و فرموده:" وَ لا تَسُبُّوا الَّذِينَ يَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ فَيَسُبُّوا اللَّهَ عَدْواً بِغَيْرِ عِلْمٍ" «4». پس صحيحتر همان وجهى است كه ما ذكر كرديم.ابراهيم (ع) پس از فراغ از احتجاج با پدر و قومش در باره اصنام، شروع به پرسش خدايان آنها (ماه، ستاره، آفتاب و ...) مىكند، و اشاره به ستارهاى نموده مىگويد:" هذا رَبِّي" و همچنين وقتى مىبيند ماه طلوع كرد مىگويد:" هذا ربى" روز كه مىشود و خورشيد طلوع مىكند مىگويد:" هذا رَبِّي هذا أَكْبَرُ" اين است پروردگار من، چرا كه اين، از آن دو بزرگتر است، اينجا نيز ابراهيم (ع) خود را به جاى كسى قرار مىدهد كه اصلا ستاره و ماه و خورشيدى نديده است، روشنترين دليلها بر اين معنا همين تعبيرى است كه در باره آفتاب كرده، چون به خوبى پيدا است كه اين تعبير، تعبير كسى است كه گويا اصلا(1) سوره شعرا آيه 23(2) آن كسانى كه كفر ورزيدند وقتى تو را مىبينند، سخت به مسخره و استهزاء گرفته و از در تحقير مىگويند آيا اين است آن كسى كه خدايان شما را دشنام مىدهد. آرى اينان به ذكر رحمان كافرند. سوره انبيا آيه 36(3) سلام بر تو، به زودى از پروردگارم جهت تو طلب مغفرت مىكنم، او پروردگار من و به من مهربان است. سوره مريم آيه 47(4) و دشنام ندهيد كسانى را كه مشرك هستند و غير خدا را مىخوانند، تا در نتيجه، آنان هم خدا را از در دشمنى و نادانى ناسزا گويند. سوره انعام آيه 108
لطفا منتظر باشید ...
