مالكيت حقيقى خداى سبحان، مانند مالكيت انسان است نسبت به قوا و افعالش‏ - ترجمه تفسیر المیزان جلد 7

اینجــــا یک کتابخانه دیجیتالی است

با بیش از 100000 منبع الکترونیکی رایگان به زبان فارسی ، عربی و انگلیسی

ترجمه تفسیر المیزان - جلد 7

سید محمدحسین طباطبایی؛ ترجمه: سید محمدباقر موسوی همدانی

| نمايش فراداده ، افزودن یک نقد و بررسی
افزودن به کتابخانه شخصی
ارسال به دوستان
جستجو در متن کتاب
بیشتر
تنظیمات قلم

فونت

اندازه قلم

+ - پیش فرض

حالت نمایش

روز نیمروز شب
جستجو در لغت نامه
بیشتر
توضیحات
افزودن یادداشت جدید

به معناى قدرت بر تصرف است، مانند" طاغوت" و" جبروت". چيزى كه هست اين قسم مصدر با ساير مصادر (ملك، طغيان، جبران و ...) اين فرق را دارد كه اين هيات تاكيد در معنا را نيز مى‏رساند. كلمه مزبور در قرآن نيز به همان معناى لغوى خود استعمال شده، و معناى جداگانه‏اى ندارد. و ليكن مصداق آن در قرآن، غير از ساير مصاديق عرفى است، چون" ملك" و" ملكوت" كه يك نوع سلطنت است، در ميان ما آدميان يك معناى فرضى و اعتبارى است و واقعيت خارجى ندارد، بلكه مساله احتياج به اجتماع و احتياج اجتماع به داشتن نظم در اعمال و افراد و برقرار داشتن أمن و عدالت و نيروى اجتماعى، ما را وادار به قبول و معتبر شمردن آن كرده است. و لذا مى‏بينيم با" بيع"،" هبه" و" غصب" و امثال آن در هر لحظه، از شخصى به شخص ديگرى منتقل مى‏شود. و اين معناى اعتبارى و قراردادى را گر چه مى‏توان در باره خداى تعالى هم تصوير كرد، از اين راه كه حكم به حق در جامعه بشرى ملك خدا است، هم چنان كه خودش هم فرموده:" إِنِ الْحُكْمُ إِلَّا لِلَّهِ" «1» و نيز فرموده:" لَهُ الْحَمْدُ فِي الْأُولى‏ وَ الْآخِرَةِ وَ لَهُ الْحُكْمُ" «2».

مالكيت حقيقى خداى سبحان، مانند مالكيت انسان است نسبت به قوا و افعالش‏

و ليكن همين ملك اعتبارى را اگر به تحليل عقل ببريم خواهيم ديد كه در ميان حقايق اصل و ريشه غير قابل زوال و انتقالى دارد، زيرا مى‏بينيم كه وقتى گفته مى‏شود:" انسان مالك نفس خويش است" معنايى جز اين ندارد كه انسان حاكم و مسلط و متصرف بر چشم و گوش و ساير قوا و افعال خويش است. به اين معنا كه اگر گوش من چيزهايى را مى‏شنود، و چشم من چيزهايى را مى‏بيند، و ساير قوايم كارهايى را انجام مى‏دهند، همه به پيروى اراده و حكم من است نه اراده و حكم ديگران، و اين معنا خود حقيقتى است كه در تحقق غير قابل زوال و انتقالش در ما، هيچ شبهه و ترديدى نيست.

پس انسان مالك قوا و افعال نفسانى خويش است و قوا، افعال و ساير آثار انسان، همه از تبعات و فروعات وجود او و قائم به ذات او است و غير مستقل نيست. چشم او به اذن او مى‏بيند و گوشش به اذن او مى‏شنود، چرا كه اگر او نبود، چشمى و ديدنى، گوشى و شنيدنى در كار نبود. او است كه در اين قوا مانند پادشاهى كه افراد جامعه همه به اذن او كار مى‏كنند، حكومت دارد، و هم چنان كه اگر پادشاهى نبود كه زمام تمامى امور را در دست گيرد، هرگز جامعه‏اى تشكيل نمى‏يافت، همچنين اگر نفس انسان نبود، قوايش نيز متشكل نمى‏شد.

(1) حكم نيست مگر از آن خدا. سوره انعام آيه 57

(2) در دنيا و آخرت ستايش سزاوار او است و او راست حكم. سوره قصص آيه 70

/ 546