سخن بعضى كه در توجيه يك روايت گفته‏اند: امت ابراهيم فقط مكلف به ايمان بودند و به فروع و احكام مكلف نبودند و بيان فساد اين ادعا - ترجمه تفسیر المیزان جلد 7

از رسول خدا (ص) روايت نموده است.

و نيز در الدر المنثور مى‏گويد: عبد بن حميد از ابراهيم تيمى نقل كرده كه گفت:

مردى از رسول خدا (ص) معناى اين آيه را پرسيد، حضرت چيزى نگفت تا آنكه مرد ديگرى از راه رسيد و پس از قبول اسلام به ميدان جنگ درآمده جنگيد و شهيد شد، آن گاه رسول خدا (ص) رو به سائل نمود و فرمود: اين از همان اشخاص بود، او از كسانى بود كه ايمان آورد و ايمان خود را به ظلمى پوشيده نساخت. «1»

و نيز مى‏گويد: فاريابى و عبد بن حميد و ابن ابى حاتم و ابو الشيخ و حاكم- حاكم روايت را صحيح دانسته- و ابن مردويه از على بن ابى طالب (ع) روايت كرده‏اند كه در ذيل آيه:" الَّذِينَ آمَنُوا وَ لَمْ يَلْبِسُوا إِيمانَهُمْ بِظُلْمٍ" فرموده كه: اين آيه تنها در خصوص ابراهيم (ع) و اصحابش نازل شده، و در اين امت كسى مشمول و مورد اين آيه نيست. «2»

مؤلف: ظاهر اين روايت با اصول و قواعد كليه‏اى كه از كتاب و سنت استخراج شده سازگار نيست، براى اينكه مضمون آيه مورد بحث اختصاص به امت مخصوصى ندارد، زيرا متضمن حكمى از احكام فرعيه نيست كه مختص به امتى معين و يا زمانى معين بوده باشد، بلكه مربوط به ايمان و آثار سويى است كه ظلم در ايمان مى‏گذارد، و اين يك مساله فطرى است كه به اختلاف زمانها و امت‏ها مختلف نمى‏شود.

سخن بعضى كه در توجيه يك روايت گفته‏اند: امت ابراهيم فقط مكلف به ايمان بودند و به فروع و احكام مكلف نبودند و بيان فساد اين ادعا

بعضى از مفسرين در توجيه اين حديث گفته‏اند: اگر مقصود از روايت ايمنى ابراهيم (ع) و قومش از خلود در عذاب بود، جا داشت كه كسى بگويد: اين معنا اختصاص به قوم ابراهيم (ع) ندارد و امت اسلام نيز از خلود در عذاب ايمنند، و ليكن احتمال دارد مقصود ايمنى قوم ابراهيم (ع) از مطلق عذاب باشد چه دائمى و چه موقت. و بنا بر اين، اختصاص مضمون آيه به قوم ابراهيم (ع) درست است، زيرا امم ديگر اين ايمنى مطلق را ندارند، و شايد جهت ايمنى آنان به طور مطلق به فرض كه اين حديث صحيح باشد اين باشد كه خداى تعالى قوم ابراهيم (ع) را مكلف به فروع نكرده و از آنان جهت داشتن تمدن راقى كه در امور فردى و آداب و غير آنها برايشان سخت مى‏گرفت تنها اكتفاء به قبول توحيد و ترك شرك نموده باشد. مفسر مزبور سپس در تاييد احتمالش گفته است: اهل بحث و پژوهش نيز به شريعت حمورابى پادشاه صالحى كه در زمان ابراهيم مى‏زيسته و مقدم او را مبارك شمرده‏

(1 و 2) الدر المنثور ج 3 ص 27