بیشترتوضیحاتافزودن یادداشت جدید
" وَ ما مِنْ دَابَّةٍ فِي الْأَرْضِ إِلَّا عَلَى اللَّهِ رِزْقُها وَ يَعْلَمُ مُسْتَقَرَّها وَ مُسْتَوْدَعَها" «1» است كه در مقام بيان علم خدا به احوال همه افراد بشر است، و معلوم است كه علم خداوند به احوال افراد بشر چه آنان كه متولد شدهاند و چه آنان كه در اصلاب پدرانشان مىباشند علمى است دفعى نه تدريجى.بنا بر اين، معناى آيه شريفه اين است كه:" پروردگار متعال آن كسى است كه شما نوع بشر را از يك فرد ايجاد كرده و زمين را تا مدت معينى به دست شما آباد نموده است، و اين زمين تا زمانى كه شما نسل بشر منقرض نشدهايد مشغول به شما و در دست شما است، پيوسته بعضى از شما افراد بشر مستقر در آن و بعضى ديگر مستودع در اصلاب و ارحام و در حال به وجود آمدن در آنند.مفسرين معانى ديگرى براى آيه ذكر كرده از آن جمله گفتهاند:" مراد از انشاء و ايجاد انسان از نفس واحد اين است كه تمامى افراد بشر همه از يك نفس كه همان نفس و روح انسانيت است آفريده شدهاند" و يا گفتهاند:" مراد اين است كه همه افراد اين نوع داراى يك نفس و يك بدنند، به اين معنا كه تركيب نفسى و بدنى آنان در همه افراد يك نوع از تركيب است، و آن نوع از تركيب همان چيزى است كه از آن به حقيقت انسانيت تعبير مىكنيم".بعضى ديگر گفتهاند:" مراد از مستقر همان ارحام است كه نسل بعد از قرار گرفتن در آن سير در اصلابش خاتمه پيدا مىكند، و مراد از مستودع اصلاب است كه منزل عاريتى نسل است". بعضى نيز گفتهاند" مراد از مستقر، زمين و مراد از مستودع، قبر است، و يا مراد از مستقر رحم و مراد از مستودع زمين يا قبر است". بعضى ديگر گفتهاند:" مراد از مستقر روح و مراد از مستودع بدن است". و جز اينها اقوال ديگرى نيز هست كه فايدهاى در نقل آنها نيست." وَ هُوَ الَّذِي أَنْزَلَ مِنَ السَّماءِ ماءً ..."" سماء" به معناى سمت بالا است. بنا بر اين هر چيزى در فوق انسان قرار گرفته باشد و بر سر آدمى سايه افكنده باشد" سماء" ناميده مىشود، و مراد از اينكه فرمود:" فَأَخْرَجْنا بِهِ نَباتَ كُلِّ شَيْءٍ"- بطورى كه ديگران نيز گفتهاند- اين است كه ما به وسيله آبى كه از آسمان مىفرستيم گياهان را مىرويانيم، و آن قوه نموى كه در روئيدنىها است به ظهور درآورده گياهان و درختان و آدميان و ساير انواع حيوانات را نمو مىدهيم." خضر" به معناى اخضر (سبز) و گويا مخفف" خاضر" است، و" تراكب حب"(1) هيچ جنبدهاى در زمين نيست مگر آنكه روزى وى به عهده خدا است و خدا قرارگاه (زمين) و منزلهاى عاريت (ارحام مادران و اصلاب پدران) او را مىداند. سوره هود آيه 8
لطفا منتظر باشید ...
