ايمان آوردن مردم منوط به مشيت الهى است و كفرشان نيز خارج از مشيت خدا نمى‏باشد - ترجمه تفسیر المیزان جلد 7

وقتى به سوى پروردگار خود بازگشت نمود خداوند پرده غفلت را از جلو چشم و فهم او برداشته و حقيقت را مكشوف مى‏سازد، اولياى خدا لذاتى را مى‏بينند كه هرگز خيالش را هم نمى‏كردند، و اولياى شيطان هم حقيقت آن اعمالى را كه مى‏كردند مى‏بينند، و امورى براى ايشان كشف مى‏شود كه هيچگاه در خاطرشان خطور نمى‏كرد، پس ظهور حقايق اعمال در روز قيامت اختصاص به يك طائفه ندارد.

بيان آيات‏

" وَ أَقْسَمُوا بِاللَّهِ جَهْدَ أَيْمانِهِمْ ... عِنْدَ اللَّهِ" كلمه" جهد"- به فتح جيم- به معناى طاقت است، و كلمه" ايمان" جمع" يمين" به معناى سوگند است، و" جهد يمين" قسم خوردن به مقدار قدرت و طاقت است، و منظور اين است كه: ايشان تا آنجا كه مى‏توانستند قسم ياد كرده تاكيد نمودند. و مقصود از بودن آيات در نزد خدا، بودن آن در ملك خدا است، و معنايش اين است كه: هيچ كس مالك چيزى از آن آيات نيست مگر به اذن خدا.

بنا بر اين ما حصل معناى آيه چنين است: ايشان تا آنجا كه توانستند قسم‏هاى غليظ و شديد خوردند كه اگر معجزه‏اى از ناحيه پروردگار ببينند كه دلالت بر صدق ادعاى رسول خدا و نبوت وى كند ايمان خواهند آورد- البته منظور كفار اقتراح و بازيچه قرار دادن معجزات بود- بگو اختيار آوردن آيات و معجزات به دست من نيست تا از پيش خود خواسته شما را اجابت كنم، مالك و محيط بر آنها خدا است.

ايمان آوردن مردم منوط به مشيت الهى است و كفرشان نيز خارج از مشيت خدا نمى‏باشد

" وَ ما يُشْعِرُكُمْ أَنَّها إِذا جاءَتْ لا يُؤْمِنُونَ" كلمه" لا يؤمنون" هم با ياى غيبت قرائت شده و هم با تاى خطاب (لا تؤمنون) و بنا بر قرائت اول روى سخن بطور التفات به مؤمنين، و بنا بر قرائت دوم روى سخن با مشركين است.

و كلام تتمه گفتار رسول خدا (ص) است.

از ظاهر كلام چنين برمى‏آيد كه لفظ" ما" در" ما يشعركم" استفهاميه مى‏باشد، و بنا بر اين، معناى آيه چنين مى‏شود:" شما مؤمنين چه مى‏دانيد كه واقع مطلب چيست؟ واقع اين است كه اگر ما معجزه هم برايشان بفرستيم باز ايمان نمى‏آورند" و در حقيقت آيه شريفه مى‏خواهد اين معنا را برساند كه: اين مشركين قسم مى‏خورند اگر معجزه‏اى برايشان بفرستيم حتما ايمان مى‏آورند، و چه بسا شما مؤمنين فريب اين قسم‏هايشان را بخوريد، و حال آنكه خبر نداريد كه اگر ما معجزه دلخواهشان را برايشان بفرستيم ايمان نخواهند آورد، چون خدا نخواسته كه ايشان موفق به ايمان شوند. روى اين حساب آيه شريفه جزو آيات راجع به اخبار غيبى است.