جز با خودشان نيرنگ نمى‏كنند ولى نمى‏فهمند (123).

و چون آيه‏اى به سويشان آيد گويند هرگز ايمان نمى‏آوريم مگر آنكه نظير آنچه پيغمبران را داده‏اند به ما نيز بدهند، خدا بهتر داند كه پيغمبرى خويش كجا نهد، كسانى كه به گناه پرداخته‏اند به زودى نزد خدا بخاطر آن نيرنگها كه مى‏كرده‏اند خفتى و عذابى سخت به ايشان مى‏رسد (124).

هر كه را خدا بخواهد هدايت كند سينه‏اش را براى پذيرفتن اسلام مى‏گشايد و هر كه را بخواهد گمراه كند سينه‏اش را تنگ و سخت نموده گويى مى‏خواهد به آسمان بالا رود، بدينسان خدا بر كسانى كه ايمان نمى‏آورند ناپاكى مى‏نهد (125).

اين است راه راست پروردگار تو، و به راستى ما اين آيه‏ها را براى كسانى كه اندرز مى‏گيرند شرح داده‏ايم (126).

ايشان در پيشگاه پروردگارشان سراى سلامت دارند و همو به پاداش كارهايى كه مى‏كرده‏اند دوستدار ايشان است (127).

بيان آيات‏:

تشبيه ايمان، به حيات و نور، و كفر، به مرگ و تاريكى‏

" أَ وَ مَنْ كانَ مَيْتاً فَأَحْيَيْناهُ وَ جَعَلْنا لَهُ نُوراً يَمْشِي بِهِ فِي النَّاسِ كَمَنْ مَثَلُهُ فِي الظُّلُماتِ ...".

معناى آيه روشن است، و آنچه از آيه به ذهن ساده و بسيط تبادر مى‏كند اينست كه مثلى است كه براى هر مؤمن و كافرى زده شده، زيرا انسان قبل از آنكه هدايت الهى دستگيريش كند شبيه ميتى است كه از نعمت حيات محروم است و حس و حركتى ندارد، و پس از آنكه موفق به ايمان شد و ايمانش مورد رضايت پروردگارش هم قرار گرفت مانند كسى است كه خداوند او را زنده كرده و نورى به او داده كه با آن نور مى‏تواند هر جا كه بخواهد برود، و در پرتو آن نور راه خود را از چاه و خيرش را از شر و نفعش را از ضرر تميز دهد، منافع و خيرات را بگيرد و از ضرر و شر احتراز كند. به خلاف كافر كه مثلش مثل كسى است كه در ظلمت و تاريكى محض به سرمى‏برد و راه نجات و مفرى پيدا نمى‏كند، كافر زندگى و مرگش و همچنين در عوالم بعد از مرگش همه در ظلمت است، در زندگى خير را از شر و نفع را از ضرر تشخيص نمى‏دهد. اين آيه از نظرى نظير آيه" إِنَّما يَسْتَجِيبُ الَّذِينَ يَسْمَعُونَ وَ الْمَوْتى‏ يَبْعَثُهُمُ اللَّهُ" «1»

(1) فقط كسانى كه گوش شنوا دارند (دعوت تو را) اجابت مى‏كنند و مردگان را خدا زنده مى‏كند.

سوره انعام آيه 36