ترجمه تفسیر المیزان جلد 7

" وَ كَذلِكَ زَيَّنَ لِكَثِيرٍ مِنَ الْمُشْرِكِينَ قَتْلَ أَوْلادِهِمْ شُرَكاؤُهُمْ ..."

غير از ابن عامر ساير قراء كلمه" زين" را به فتح زاء و به صيغه معلوم خوانده و كلمه" قتل" را هم به فتح لام قرائت نموده و آن را مفعول" زين" گرفته‏اند، و كلمه" اولادهم" را به كسر دال خوانده و آن را مضاف اليه كلمه" قتل" و مفعول آن دانسته و كلمه" شركاؤهم" را فاعل" زين" گرفته‏اند، و بنا بر اين قرائت معناى آيه چنين مى‏شود:" بت‏ها با محبوبيت و واقعيتى كه در دلهاى مشركين داشتند فرزندكشى را در نظر بسيارى از آنان زينت داده و تا آنجا در دلهاى آنان نفوذ پيدا كرده بودند كه فرزندان خود را به منظور تقرب به آنها براى آنها قربانى مى‏كردند" هم چنان كه تاريخ اين مطلب را در باره بت‏پرستان و ستاره‏پرستان قديم نيز ضبط كرده است، البته بايد دانست كه اين قربانيها غير از موءوده‏هايى است كه در بنى تميم معمول بوده، زيرا موءوده عبارت بوده از دخترانى كه زنده به گور مى‏شدند، و آيه شريفه دارد كه اولاد خود را قربانى مى‏كردند، و اولاد هم شامل دختران مى‏شود و هم شامل پسران.

بعضى از مفسرين گفته‏اند: مراد از" شركاء" شيطانها هستند، و بعضى مقصود از آن را خدام بتكده و بعضى ديگر گمراهان از مردم دانسته‏اند.

و اما ابن عامر در ميان قراء كلمه" زين" را به ضم زاء قرائت كرده و صيغه مزبور را مبنى بر مفعول و كلمه" قتل" را به ضم لام و نائب از فاعل" زين" و كلمه" اولادهم" را به نصب و مفعول" قتل" گرفته و كلمه" شركاؤهم" را به صداى زير و مضاف اليه قتل و فاعل آن دانسته و كلمه" اولادهم" را فاصله بين مضاف (قتل) و مضاف اليه (شركاءهم) انداخته است «1».

" لِيُرْدُوهُمْ وَ لِيَلْبِسُوا عَلَيْهِمْ دِينَهُمْ"-" ارداء" در لغت به معناى هلاك كردن و در اينجا مراد از آن هلاك نمودن مشركين است به كفران نعمت خدا و ستم بر مخلوق او. و" لبس" به معناى خلط كردن و مراد در اينجا اين است كه دين آنان را كه دين باطلى بود به صورت دين حق در نظرشان درآورده‏اند، بنا بر اين ضمير:" هم" كه سه مرتبه در جمله آمده در هر سه جا به" لِكَثِيرٍ مِنَ الْمُشْرِكِينَ" برمى‏گردد.

بعضى ديگر از مفسرين گفته‏اند: معناى" ارداء" همان هلاك ساختن ظاهرى و كشتن است و اگر اين حرف صحيح باشد لازمه‏اش اين است كه ضمير اولى به اولاد و دومى و سومى به" لِكَثِيرٍ مِنَ الْمُشْرِكِينَ" برگردد، و يا به عنايتى همه به مشركين عايد شود، و به‏

(1) مجمع البيان ج 4 ص 371