بیشترتوضیحاتافزودن یادداشت جدید
آن زرع مختلف است، يكى گندم است و يكى جو، يكى عدس است و آن ديگرى نخود.مقصود از" متشابه" و" غير متشابه" در جمله" وَ الزَّيْتُونَ وَ الرُّمَّانَ مُتَشابِهاً وَ غَيْرَ مُتَشابِهٍ" بطورى كه از سياق برمىآيد اين است كه هر يك از آن ميوهها از نظر طعم و شكل و رنگ و امثال آن هم متشابه دارد و هم غير متشابه." كُلُوا مِنْ ثَمَرِهِ إِذا أَثْمَرَ ..."امرى كه در اينجا است امر وجوبى نيست، بلكه تنها اباحه را مىرساند، چون از اينكه قبلا مساله خلقت جنات معروشات و نخل و زرع و غير آن را خاطر نشان ساخته بود به دست مىآيد كه امر به خوردن از ميوههاى آنها امر در مورد توهم منع است و معلوم است در چنين موردى صيغه امر تنها اباحه را مىرساند نه وجوب را. در حقيقت تقدير كلام اين است كه:" خداوند آن كسى است كه جنات و نخل و زرع را آفريد و به شما دستور داد تا از ميوههاى آنها بخوريد و امر فرمود كه در موقع چيدن آن حق واجبش را بپردازيد، و شما را از اسراف در آن منع و نهى كرد" و اين سياق بهترين دليل است بر اينكه معناى" دستور داد" اين است كه به شما اجازه داد.و مقصود از" حق" در جمله" وَ آتُوا حَقَّهُ يَوْمَ حَصادِهِ" آن حق ثابتى است كه متعلق به ميوههاى مذكور مىشود. و بنا بر اين، ضميرى كه در" حقه" است به كلمه" ثمر" برمىگردد و اگر فرمود:" حق ميوه را بپردازيد" به اين جهت است كه حق مزبور به آن ميوهها تعلق مىگيرد، هم چنان كه گفته مىشود:" حق فقراء" چون حق به فقرا ارتباط خاصى دارد، بعضى ها احتمال دادهاند كه ضمير مزبور مانند ضميرى كه در:" إِنَّهُ لا يُحِبُّ الْمُسْرِفِينَ" است به خداى تعالى برگردد و معناى آيه اين باشد كه: حق خدا را بپردازيد، چون ميوههاى مذكور انتسابى هم با خداى تعالى دارند، خداى تعالى است كه آن ميوهها را ايجاد فرموده است.به هر حال آيه شريفه به طور اجمال و سربسته از ميوهها و حبوبات حقى براى فقرا قائل شده، و فرموده كه در روز درو غلات و چيدن ميوهها حق فقرا بايد داده شود. و اين اشاره به حكم عقل است، و در حقيقت حكمى را كه عقل در اين باره دارد امضاء كرده نه اينكه بخواهد مساله زكات را خاطرنشان سازد، چون اين آيه شريفه در مكه نازل شده و تشريع زكات و وجوب آن در مدينه اتفاق افتاده. علاوه بر اين، اگر آيه شريفه راجع به زكات واجب مىبود مىبايست زكات در همه انواع نامبرده در آيه واجب بوده باشد، و حال آنكه در ميان آنها چيزهايى هست كه زكات ندارد.بله، بعيد نيست بگوييم اين آيه اجمال همان تفصيلى است كه بعدا در مدينه نازل
لطفا منتظر باشید ...
