ترجمه تفسیر المیزان جلد 7

صالح، ابراهيم، لوط، شعيب، موسى و عيسى (ع) نقل كرده، علاوه بر اين، در آيه" شَرَعَ لَكُمْ مِنَ الدِّينِ ما وَصَّى بِهِ نُوحاً وَ الَّذِي أَوْحَيْنا إِلَيْكَ وَ ما وَصَّيْنا بِهِ إِبْراهِيمَ وَ مُوسى‏ وَ عِيسى‏ أَنْ أَقِيمُوا الدِّينَ وَ لا تَتَفَرَّقُوا فِيهِ" «1» صريحا فرموده: سفارشهايى كه به اين امت شده همان سفارشهايى است كه به انبياى سلف شده است. لطيف‏ترين تعبيرى كه اشاره به اين معنا مى‏كند اين است كه هم در آيه فوق شرايع انبيا (ع) را" توصيه" و سفارش خوانده و هم در سه آيه مورد بحث كه اصول محرمات اين شريعت را مى‏شمارد سه مرتبه تكرار كرده است كه آنچه گفته شد سفارشهايى است كه خداوند به شما كرده است، و اين خود شاهد روشنى است بر اينكه محرمات مذكور اختصاص به اين شريعت نداشته است.

از اين هم كه بگذريم اگر مساله را دقيقا مورد مطالعه قرار دهيم خواهيم ديد اديان الهى هر چه هم از جهت اجمال و تفصيل با يكديگر اختلاف داشته باشند، هيچ يك از آنها بدون تحريم اين گونه محرمات معقول نيست تشريع شود، و به عبارت ساده‏تر، معقول نيست دينى الهى بوده باشد و در آن دين اينگونه امور تحريم نشده باشد حتى آن دينى كه براى ساده‏ترين و ابتدايى‏ترين نسل بشر تشريع شده است.

" قُلْ تَعالَوْا أَتْلُ ما حَرَّمَ رَبُّكُمْ عَلَيْكُمْ أَلَّا تُشْرِكُوا بِهِ شَيْئاً" بعضى از مفسرين گفته‏اند: كلمه" تعال" امرى است مشتق از ماده" علو" به اين عنايت كه آمر اين امر در مكان بلندى قرار دارد، گر چه حقيقتا در مكان بلند قرار نداشته باشد.

كلمه" أتل" از ماده" تلاوت" است كه معنايش نزديك به معناى قرائت است. كلمه" عليكم" متعلق است به كلمه" أتل" يا به كلمه" حرم" و اين را تنازع در متعلق مى‏نامند.

بعضى‏ها گفته‏اند: كلمه" عليكم" اصلا جار و مجرور و مركب از لفظ" على" و لفظ" كم" نيست، بلكه اسم فعل و به معناى" بر شما است" مى‏باشد، و جمله" ألا تشركوا" معمول آن و نظم كلام:" عليكم ان لا تشركوا- بر شما است كه شرك نورزيد" است. و ليكن اين معنا از سياق آيه به ذهن نمى‏رسد.

و چون در جمله" تَعالَوْا أَتْلُ ما حَرَّمَ ..." دعوت كرده است مردم را به اينكه بياييد تا برايتان بخوانم، لذا دنبال آن محرمات را اسم نبرده بلكه عين وحى را به جاى آن نقل كرده،

(1) از امور دين آنچه را به نوح سفارش كرده بوديم و آنچه را به تو وحى كرده‏ايم و آنچه را به ابراهيم و موسى و عيسى سفارش كرده بوديم براى شما مقرر كرد كه اين دين را به پا داريد و در آن تفرقه نيفكنيد.

سوره شورى آيه 13