نهى از كشتن فرزندان از ترس فقر و گرسنگى‏ - ترجمه تفسیر المیزان جلد 7

براى اينكه جامعه انسانى كه هرگز انسان نمى‏تواند بدون آن زندگى و دين داشته باشد امرى است اعتبارى و قراردادى كه در حدوث و بقاى خود بستگى به محبت نسل دارد، و محبت نسل نيز سرچشمه‏اى آن رابطه و علاقه‏اى است كه در بين ارحام رد و بدل مى‏شود، و معلوم است كه مركز اين رابطه خانواده است و قوام خانواده از يك طرف به پدر و مادر است و از طرفى ديگر به فرزندان، و فرزندان موقعى احتياج به رحمت و رأفت پدر و مادر دارند كه پدر و مادر طبعا مشتاق اولاد و شيفته پرورش آنانند، به خلاف پدر و مادر كه احتياجشان به فرزندان موقعى است كه پيرى عاجز و زبونشان ساخته و از اينكه مستقلا به ضروريات زندگى خود قيام كنند بازشان داشته. بر عكس، فرزندان به عنفوان جوانى رسيده و مى‏توانند حوايج پدر و مادر را برآورده كنند.

و معلوم است كه در چنين روزهايى جفاى اولاد نسبت به آنان و متعارف شدن اين جفا كارى در ميان همه فرزندان نسبت به همه پدران و مادران باعث مى‏شود عواطف توليد و تربيت به كلى از جامعه رخت بربسته و كسى رغبت به تناسل و تربيت فرزند نكند، و افراد از تشكيل جامعه كوچك كه همان خانواده است استنكاف ورزيده، در نتيجه از نسل بشر تنها طبقه‏اى باقى بماند كه در بينشان قرابت رحم و رابطه خويشاوندى وجود نداشته باشد. و پر واضح است كه چنين جامعه‏اى به سرعت رو به انقراض گذاشته ديگر هيچ قانون و سنتى فساد روى آورده را جبران نمى‏كند، و سعادت دنيا و آخرت از آنان سلب مى‏شود. و ما در آينده نزديكى در باره اين حقيقت دينى بحث مفصلى خواهيم نمود- ان شاء اللَّه تعالى-.

نهى از كشتن فرزندان از ترس فقر و گرسنگى‏

" وَ لا تَقْتُلُوا أَوْلادَكُمْ مِنْ إِمْلاقٍ نَحْنُ نَرْزُقُكُمْ وَ إِيَّاهُمْ" كلمه" املاق" به معناى افلاس و نداشتن مال و هزينه زندگى است،" تملق" هم مشتق از همين ماده است، و اين مطلب يعنى كشتن فرزندان از ترس هزينه زندگى آنان در ميان عرب جاهليت سنتى جارى بوده، چون بلاد عرب غالب سالها دستخوش قحطى و گرانى مى‏شده، و مردم وقتى مى‏ديدند كه قحط سالى و افلاس آنان را تهديد مى‏كند فرزندان خود را مى‏كشتند تا ناظر ذلت فقر و گرسنگى آنان نباشند.

لذا در آيه مورد بحث كه ايشان را از اين عمل ناستوده نهى كرده نهى را با جمله" نَحْنُ نَرْزُقُكُمْ وَ إِيَّاهُمْ" تعليل كرده و فرموده: منطق شما در فرزندكشى جز اين نيست كه نمى‏توانيد روزى و هزينه زندگى آنان را فراهم نماييد، و اين خود منطقى است غلط، براى اينكه اين شما نيستيد كه روزى فرزندانتان را فراهم مى‏كنيد، بلكه خداى تعالى است كه روزى ايشان و خود شما را مى‏دهد، پس شما چرا مى‏ترسيد و از ترس، آنان را به دست خود از بين مى‏بريد؟.