ترجمه تفسیر المیزان جلد 7

رسول خدا (ص) از مشركين و يا از مشركين و يهود و نصارا است، بلكه آيه مطلق است و بيزارى رسول خدا را هم از نامبردگان مى‏رساند و هم از اهل بدعت و مذهب تراشان امت اسلام.

" مَنْ جاءَ بِالْحَسَنَةِ فَلَهُ عَشْرُ أَمْثالِها وَ مَنْ جاءَ بِالسَّيِّئَةِ فَلا يُجْزى‏ إِلَّا مِثْلَها وَ هُمْ لا يُظْلَمُونَ ..."

اين آيه كه كلامى است مستقل و تمام، يكى از منت‏هاى خداوند را كه بر بندگان خود نهاده ذكر مى‏كند، و آن اين است كه: خداوند عمل نيك را ده برابر پاداش مى‏دهد، و عمل زشت و گناهان را جز به مثل تلافى نمى‏كند. و خلاصه، يك عمل نيك را ده عمل به حساب آورده و يك گناه را يك گناه حساب مى‏كند و در آن ظلم نمى‏كند يعنى از پاداش آن نمى‏كاهد و كيفر آن را بيشتر نمى‏دهد، و از آيه" مَثَلُ الَّذِينَ يُنْفِقُونَ أَمْوالَهُمْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ كَمَثَلِ حَبَّةٍ أَنْبَتَتْ سَبْعَ سَنابِلَ فِي كُلِّ سُنْبُلَةٍ مِائَةُ حَبَّةٍ وَ اللَّهُ يُضاعِفُ لِمَنْ يَشاءُ" «1» استفاده مى‏شود كه اگر ممكن باشد پاداش عمل نيك را بيش از ده برابر مى‏دهد و نيز اگر ممكن باشد اصلا گناه را به حساب نمى‏آورد.

ليكن آيه شريفه نظر به اينكه با آيات سابق اتصال داشته و با آنها در يك سياق قرار گرفته است معناى ديگرى مى‏دهد، گويا پس از بيانى كه در آيات سابق مربوط به اتفاق و اتحاد و تفرق كلمه ذكر شد، گفته شده: پس حسنه و سيئه. هر كدام از اين دو امر جزا و پاداش مناسب خود دارد و ستمى در كار نيست، زيرا جزا، مناسب عمل بايد باشد پس كسى كه حسنه‏اى انجام دهد مثل آن را دريافت خواهد داشت و مضاعف هم مى‏شود، و كسى كه سيئه بجا آورد- كه همان اختلاف منهى عنه است- جزاى او مانند عملش بد خواهد بود و هرگز نبايد طمع نيكى داشته باشد.

به اين ترتيب معناى اين آيه به معناى آيه" وَ جَزاءُ سَيِّئَةٍ سَيِّئَةٌ مِثْلُها" «2» برمى‏گردد، و مراد آيه بيان مماثلت جزاى سيئه با خود سيئه مى‏شود نه بيان اينكه جزا يكى است و مضاعف نيست.

(1) مثل كسانى كه مال خود را در راه خدا انفاق مى‏كنند همچون مثل دانه‏اى است كه هفت خوشه بروياند كه در هر خوشه‏اى صد دانه باشد و خدا براى هر كه بخواهد چند برابر مى‏كند. سوره بقره آيه 261

(2) پاداش عمل بد مانند خودش بد است. سوره شورى آيه 40