بیشترتوضیحاتافزودن یادداشت جدید
قالَ فَذُوقُوا الْعَذابَ بِما كُنْتُمْ تَكْفُرُونَ- گفتند: بله، به پروردگار ما سوگند. گفت پس بچشيد عذاب را به كيفر كفرى كه مىورزيديد و حقى كه پنهان مىداشتيد"." قَدْ خَسِرَ الَّذِينَ كَذَّبُوا بِلِقاءِ اللَّهِ ..."در مجمع البيان مىگويد: هر چيزى را كه ناگهانى پيش آيد" بغت" گويند، مثلا گفته مىشود:" بغتة الامر- فلان امر ناگهانى براى او پيش آمد". و به همين معنا است ساير مشتقات آن. «1»راغب هم در مفردات در باره معنى" حسرت" گفته است:" حسر" عبارت است از كنار زدن لباس از هر چيزى كه ملبس به آن است، گفته مىشود:" حسرت عن الذراع- يعنى آستين را از ذراع بالا زدم" و" حاسر" كسى را گويند كه زره بر تن و كلاه جنگى بر سر نداشته باشد، و" محسرة" به معناى جاروب است- تا آنجا كه مىگويد- خسته و فرسوده را هم كه حاسر مىخوانند براى اين است كه اندازه تواناييش براى ديگران معلوم شده- تا آنجا كه مىگويد- و حسرت به معناى اندوه و ندامت بر امرى است كه فوت شده باشد، و ارتباط اين معنا با معناى كشف از اين راه است كه گويد شخص اندوهناك برايش كشف شده و پى برده به جهلى كه او را وادار نمود به ارتكاب كارى كه مرتكب شده، و يا از اين راه است كه قوايش از فرط اندوه و ندامت بر ما فات منحسر (ضعيف) شده و يا از تدارك آن دچار حسر (خستگى) گشته است، اين بود آن مقدارى كه از كلام راغب در معناى كلمه" حسر" محل حاجت بود. «2»و نيز در باره معناى" وزر" مىگويد:" وزر"- به فتح واو و زاء- پناهگاه در كوه را گويند، در قرآن كريم هم كه فرموده:" كَلَّا لا وَزَرَ إِلى رَبِّكَ يَوْمَئِذٍ الْمُسْتَقَرُّ" «3» به همين معنا آمده، و" وزر"- به كسر واو و سكون زاء- به معناى سنگينى است، و رابطه بين اين لغت و لغت" وزر" شباهتى است كه سنگينى با كوه دارد. و لذا گناه را هم" وزر" مىخوانند و هم از آن به ثقل تعبير مىكنند.از جمله آياتى كه در آن" وزر" به معنى گناه به كار رفته آيه" لِيَحْمِلُوا أَوْزارَهُمْ كامِلَةً" «4» مىباشد. هم چنان كه در آيه" وَ لَيَحْمِلُنَّ أَثْقالَهُمْ وَ أَثْقالًا مَعَ أَثْقالِهِمْ" «5» نيز به اين معنا به(1) مجمع البيان ج 3 ص 46 ط بيروت.(2) مفردات راغب ص 118.(3) حاشا پناهگاهى نيست، امروز قرارگاه نزد پروردگار تو است. سوره قيامت آيه 12(4) تا به طور كامل گناهان خود را حمل كنند. سوره نحل آيه 25(5) تا حمل كنند- و البته خواهند كرد- اثقال خود را و اثقالى را با اثقال خود. سوره عنكبوت آيه 13