ترجمه تفسیر المیزان جلد 13

مى‏افكنيم تا نفهمند و در گوشهايشان كرى ايجاد مى‏كنيم تا نشنوند"، و جمله" نَحْنُ أَعْلَمُ بِما يَسْتَمِعُونَ" ناظر و دليل كر كردن است. و جمله" وَ إِذْ هُمْ نَجْوى‏" ناظر به پرده افكندن بر دلها است.

و معناى مجموع آن دو چنين مى‏شود:" ما به گوشهاى ايشان كه با آن به تو گوش مى‏دهند داناتريم، و به دلهاى ايشان كه با آن به كار تو مى‏نگرند عالم‏تريم، و چگونه عالم‏تر نباشيم و حال آنكه آفريدگار و مدبر آنها مائيم، پس ما به آنچه كه با آن گوش مى‏دهند يعنى به گوشهايشان در حين گوش دادن عالم‏تريم و همچنين به دلهاشان در آن هنگام كه با هم به حالت نجوى و در گوشى حرف مى‏زنند، و از ترس صدا بلند نمى‏كنند داناتريم كه ظالمين ايشان بعد از بيخ گوشيها حرف زدن، در آخر رأى مى‏دهند و مى‏گويند شما مسلمانان جز مردى جادو شده را پيروى نمى‏كنيد، و همين خود مصداق اين است كه اينها حق را نفهميده‏اند".

اين آيه اشعار و بلكه دلالت دارد بر اينكه مشركين نزد وى نمى‏آمدند تا قرآن به گوششان نخورد، چون از ملامت هم مسلكان خود مى‏ترسيدند، و اگر نزد آن جناب مى‏آمدند پنهانى بوده و حتى اگر يكى از ايشان فرد ديگرى را در حال استماع قرآن مى‏ديده آهسته او را ملامت مى‏كرده، زيرا مى‏ترسيده كه رسول خدا (ص) و مؤمنين پى ببرند و بفهمند كه اين افراد دشمنند بعضى به بعضى مى‏گفتند پيروى نمى‏كند مگر مردى جادو شده را، و بر طبق همين بيان رواياتى در شان نزول آيه مورد بحث آمده و به زودى آن روايات را در بحث روايتى آينده ان شاء اللَّه ايراد خواهيم نمود.

" انْظُرْ كَيْفَ ضَرَبُوا لَكَ الْأَمْثالَ فَضَلُّوا فَلا يَسْتَطِيعُونَ سَبِيلًا".

كلمه" مثل" به معناى وصف و ضرب المثل بيان صفات است و معناى آيه روشن است، و اين نكته را افاده مى‏كند كه مشركين كارشان به جايى رسيده كه ديگر اميدى به ايمان آوردنشان نيست هم چنان كه در جاى ديگر فرموده" سَواءٌ عَلَيْهِمْ أَ أَنْذَرْتَهُمْ أَمْ لَمْ تُنْذِرْهُمْ لا يُؤْمِنُونَ" «1».

" وَ قالُوا أَ إِذا كُنَّا عِظاماً وَ رُفاتاً أَ إِنَّا لَمَبْعُوثُونَ خَلْقاً جَدِيداً".

در مجمع البيان مى‏گويد: شكسته و پوسيده هر چيزى را" رفات" مى‏گويند و اين صيغه، يعنى صيغه فعال بيشتر در هر چيزى كه شكسته و خرد شده باشد به كار مى‏رود، گفته‏

(1) بر ايشان يكسان است چه انذارشان كنى و چه نكنى ايمان نمى‏آورند. سوره يس، آيه 10.