بیشترتوضیحاتافزودن یادداشت جدید
آن ايمان نمىآوردند از اين نظر خداى تعالى آن آيات را نفرستاد.و اگر خواستى بگو كلمه" منع" در آيه شريفه معناى ديگرى غير از" جلوگيرى" را مىرساند و آن منافات ميان دو امر زير است.1- فرستادن آيات پيشنهادى مردم با اينكه امتهاى گذشته آن را تكذيب كرده و آخرين هم راه ايشان را مىروند باعث انقراض و استيصال ايشان مىشود.2- و مشيت خدا تعلق گرفته بر اينكه امت اسلام را مهلت دهد.و خداوند از اين منافات كه ميان اين امر است به منع تعبير فرموده.و شايد به منظور اشعار به همين نكته بوده كه فرستادن آيات را به عبارت" ارسال" تعبير فرمود نه به" ايتاء" چرا كه" ايتاء" به معناى دادن و ارسال به معناى فرستادن است، و هر جا كه به دومى تعبير شود بيانگر اين است كه خود آيات مانند يك فرد با شعور ماموريت دارند.و اما چرا جمله" إِلَّا أَنْ كَذَّبَ بِهَا الْأَوَّلُونَ" از امتهاى گذشته و هلاك شده تعبير به" اولون" كرده؟ شايد براى اين بود كه اشاره كند به اينكه اين مردمى كه امروز آيات خدا را تكذيب مىكنند دنبالهروان و ادامه دهندگان همانها هستند (و به تعبير امروزه جلد دوم همانها مىباشند) و در حقيقت امت واحد هستند، پس اگر اينها هم تكذيب كنند نابود خواهند شد، خلاصه اينكه بشريت سر و ته يك كرباس است، هر غريزهاى كه در قبلىها و اولىها بوده و كار آنها را به هلاكت كشيده در آخريها نيز هست و هر حكمى كه صدرش داشت ذيلش هم دارد، و به همين جهت است كه از همين مردم مكرر نقل كرده كه مىگفتند:" ما سَمِعْنا بِهذا فِي آبائِنَا الْأَوَّلِينَ" «1» كه صدر بشريت را پدران خود شمردهاند، و به هر حال معناى آيه اين است كه ما آن آياتى را كه قريش پيشنهاد كردند نفرستاديم، زيرا اگر مىفرستاديم ايمان نمىآوردند و ما هلاكشان مىكرديم، ولى قضا و خواست ما بر اين شده است كه اين امت را عذاب نكنيم مگر بعد از مدتى مهلت، و اين خصوصيت امت اسلام، در مواردى از كلام خداى تعالى استفاده مىشود و تنها آيه مورد بحث نيست.
دو وجه ديگر در معناى آيه:" وَ ما مَنَعَنا أَنْ نُرْسِلَ بِالْآياتِ إِلَّا أَنْ كَذَّبَ بِهَا الْأَوَّلُونَ"
و در معناى آيه كريمه دو وجه ديگر ذكر كردهاند «2».1- ما آيات را نفرستاديم چون مىدانستيم كه ايشان حتى با ديدن آنها نيز ايمان(1) ما اين سخنانى كه اين شخص مىگويد از پدران پيشين خود هيچ نشنيدهايم. سوره مؤمنون، آيه 24.(2) مجمع البيان، ج 6، ص 424.
لطفا منتظر باشید ...
