ترجمه تفسیر المیزان جلد 13

نمى‏آورند، و فرستادنش بى‏فايده بود، هم چنان كه امتهاى قبل هم با آمدن آياتى كه خودشان خواسته بودند ايمان نياوردند، و البته اين مطلب در مورد آيات مربوط به اثبات توحيد است، و اما معجزاتى كه نبوت را اثبات مى‏كند، و يا بودنش لطفى از ناحيه خداوند به شمار مى‏رود لا محاله فرستاده مى‏شود، چون اگر نفرستد، نبوت پيغمبر اثبات نمى‏شود.

2- ما آيات را از اين رو نفرستاديم كه پدران و اسلاف شما نظير آنها را درخواست كرده و پيشنهاد دادند و وقتى اجابت كرديم و فرستاديم باز ايمان نياوردند، شما هم كه پيرو و مقلد گذشتگان خود هستيد ايمان نمى‏آوريد، پس چه فايده از فرستادن آن.

و معناى دوم از ابى مسلم نقل شده، و ليكن فرقى ميان آن دو و وجه قبلى به نظر نمى‏رسد، و مشكل است آن را طورى معنا كرد كه با هيچيك از آن دو تطبيق نكند." وَ آتَيْنا ثَمُودَ النَّاقَةَ مُبْصِرَةً فَظَلَمُوا بِها"- قوم ثمود مردمى بودند كه نام پيغمبرشان صالح است، از او ناقه‏اى خواستند، خداوند هم شتر ماده‏اى به عنوان يك معجزه بسيار روشن بر ايشان از كوه بيرون كرد.

كلمه" مبصرة" همانطور كه در آيه" وَ جَعَلْنا آيَةَ النَّهارِ مُبْصِرَةً" آمده به معناى بين و روشن است، و در آيه مورد بحث صفت ناقه و يا صفت محذوف است كه همان آيت باشد، يعنى ما براى قوم ثمود ناقه را در حالى كه ظاهر و روشن بود، و يا در حالى كه آيتى روشن بود فرستاديم، ايشان به سبب آن به خود ستم كردند، و يا با تكذيب كردن آن، به خود ستم كردند.

" وَ ما نُرْسِلُ بِالْآياتِ إِلَّا تَخْوِيفاً"- يعنى حكمت در فرستادن آيات ترساندن و انذار مردم بود، حال اگر آن آيت از آياتى باشد كه در دنبال خود عذاب استيصال را دارد تخويف در آن تخويف به هلاكت در دنيا و عذاب آتش در آخرت است، و اگر از آن آيات نباشد تخويف از آنها تخويف و انذار به عقوبت آخرت است.

و بعيد نيست مراد از" تخويف" ايجاد خوف و وحشت باشد به اينكه عذاب كمتر از استيصال را به ايشان نشان دهد، و بنا بر اين تخويف در اين آيه معناى تخوف در آيه" أَوْ يَأْخُذَهُمْ عَلى‏ تَخَوُّفٍ فَإِنَّ رَبَّكُمْ لَرَؤُفٌ رَحِيمٌ" «1» را خواهد داشت، و برگشت معناى آيه به اين مى‏شود كه ما آيات اقتراحى ايشان را نمى‏فرستيم، چون نمى‏خواهيم با عذاب استيصال از بينشان ببريم، و اگر آياتى را مى‏فرستيم به منظور اين است كه با ايجاد ترس در دلهايشان‏

(1) يا آنكه آنها را به حال ترس و اضطراب بگيرد كه پروردگار تو بسيار به خلق مشفق و مهربان است. سوره نحل، آيه 47.