بیشترتوضیحاتافزودن یادداشت جدید
عياشى هم اين معنا را در تفسير خود از عدهاى از راويان موثق مانند زرارة و حمران و محمد بن مسلم و معروف بن خربوذ و سلام جعفى و قاسم بن سليمان و يونس بن عبد الرحمن اشل و عبد الرحيم قصير از حضرت ابى جعفر و حضرت صادق (ع) روايت نموده قمى هم در تفسير خود بدون ذكر امام و عياشى نيز از ابى الطفيل از على (ع) روايت كرده «1».و در بعضى از اين روايات، ديگران نيز با بنى اميه اسم برده شدهاند. و در بيان معنى و مفاد آيه، در ذيل آن بحث و بررسى لازم گذشت و همچنين رواياتى در تفسير آيه" مَثَلُ كَلِمَةٍ خَبِيثَةٍ كَشَجَرَةٍ خَبِيثَةٍ" «2» هم گذشت كه بنا بر آن روايات شجره خبيثه دو طائفه از قريشند كه از همه طوائف فاجرترند.و در الدر المنثور است كه عبد الرزاق و سعيد بن منصور و احمد و بخارى و ترمذى و نسايى و ابن جرير و ابن منذر و ابن ابى حاتم و طبرانى و حاكم و ابن مردويه و بيهقى در كتاب دلائل همگى از ابن عباس روايت كردهاند كه در ذيل آيه" وَ ما جَعَلْنَا الرُّؤْيَا الَّتِي أَرَيْناكَ إِلَّا فِتْنَةً لِلنَّاسِ" گفته: اين آيه راجع به صحنهاى است كه رسول خدا (ص) در شب معراج كه به بيت المقدس رفت با چشم خود ديده نه اينكه در خواب ديده باشد، و مراد از شجره ملعونه در قرآن همان درخت زقوم است «3».مؤلف: اين معنا از ابن سعد و ابو يعلى و ابن عساكر از ام هانى نيز روايت شده و ليكن وضع اين روايت در بحثى كه در تفسير آيه كرديم به دست آمد.و در همان كتاب است كه ابن جرير و ابن مردويه از ابن عباس روايت كردهاند كه در تفسير آيه" وَ ما جَعَلْنَا الرُّؤْيَا الَّتِي أَرَيْناكَ ..." گفته است: رسول خدا (ص) در خواب ديد كه به اتفاق اصحابش داخل مكه شد، و اين خواب را در مدينه ديد ناگزير به سوى مكه حركت كرد، غافل از اينكه خواب مزبور در آن سال تعبير نمىشود و مربوط به سال بعد است مشركين آن سال نگذاشتند آن جناب وارد مكه شود، عدهاى از مردم گفتند، پس چطور شد كه پيشبينى رسول خدا (ص) درست در نيامد مگر به ما نگفته بود:به زودى داخل مكه مىشويم؟ و همين برگشتنش به مدينه باعث فتنه و امتحان آن گروه گرديد «4».(1) تفسير عياشى، ج 2، ص 297 ش 95.(2) سوره ابراهيم، آيه 26.(3 و 4) الدر المنثور، ج 4 ص 191.