بیشترتوضیحاتافزودن یادداشت جدید
و در مفردات گفته:" غسق شب" به معناى شدت ظلمت شب است «1».مفسرين در تفسير اول آيه اختلاف كردهاند، و از ائمه اهل بيت (ع) به طريق شيعه روايت شده كه فرمودهاند:" لِدُلُوكِ الشَّمْسِ" هنگام ظهر و" غَسَقِ اللَّيْلِ" نصف شب است، و به زودى ان شاء اللَّه در بحث روايتى آينده به آن اشاره خواهد شد.و بنا بر اين روايت، آيه شريفه از اول ظهر تا نصف شب را شامل مىشود، و نمازهاى واجب يوميه كه در اين قسمت از شبانه روز بايد خوانده شود چهار نماز است، ظهر و عصر و مغرب و عشاء، و با انضمام نماز صبح كه جمله:" و قُرْآنَ الْفَجْرِ" دلالت بر آن دارد نمازهاى پنجگانه يوميه كامل مىشود.و اينكه فرموده:" و قُرْآنَ الْفَجْرِ" عطف است بر كلمه" الصلاة" كه تقديرش چنين مىشود:" و اقم قرآن الفجر" كه مراد از آن نماز صبح است، و چون مشتمل بر قرائت قرآن است آن را قرآن صبح خوانده، چون روايات همه متفقند بر اينكه مراد از" قُرْآنَ الْفَجْرِ" همان نماز صبح است.و همچنين روايات از طرق عامه و خاصه متفقا جمله" إِنَّ قُرْآنَ الْفَجْرِ كانَ مَشْهُوداً" را تفسير كردهاند به اينكه:" نماز صبح را هم ملائكه شب (در موقع مراجعت) و هم ملائكه صبح (در موقع آمدن) مىبينند، و ما به زودى به بعضى از آن روايات اشاره خواهيم كرد ان شاء اللَّه.
امر به رسول (صلّى الله عليه وآله) به تهجد نيمه شب و دعا و استمداد از خداوند
" وَ مِنَ اللَّيْلِ فَتَهَجَّدْ بِهِ نافِلَةً لَكَ عَسى أَنْ يَبْعَثَكَ رَبُّكَ مَقاماً مَحْمُوداً".كلمه" تهجد" از ماده" هجود" است كه در اصل به معناى خواب است، و تهجد به طورى كه بسيارى از اهل لغت گفتهاند به معناى بيدارى بعد از خواب است، و ضمير در" به" به قرآن يا به كلمه" بعض" كه از كلمه" من الليل" استفاده مىشود برمىگردد، و كلمه" نافله" از ماده" نفل" به معناى زيادى است، و چه بسا گفته شده كه كلمه" من الليل" از قبيل اغراء" تحريك و تهيج" و نظير" عليك بالليل- بر تو باد شب" مىباشد، و حرف" فاء" كه بر سر" فتهجد" آمده نظير فاء در" فَإِيَّايَ فَارْهَبُونِ" «2» است.و معناى آيه چنين است كه قسمتى از شب را پس از خوابيدنت بيدار باش و به قرآن (يعنى نماز) مشغول شو، نمازى كه زيادى بر مقدار واجب تو است.كلمه مقام در جمله" مَقاماً مَحْمُوداً" ممكن است مصدر ميمى و به معناى بعث باشد،(1) مفردات راغب، ماده" غسق".(2) سوره نحل، آيه 51.
لطفا منتظر باشید ...
