ترجمه تفسیر المیزان جلد 13

ما چگونگى استفاده آن را در بحث نبوت جلد دوم اين كتاب و در ضمن داستانهاى نوح (ع) در جلد دهم آن با شرحى مفصل گذرانديم.

و اما آيه مورد بحث يعنى آيه" قُلْ لَوْ كانَ فِي الْأَرْضِ مَلائِكَةٌ ..." نكته ديگرى علاوه بر برهان گذشته افاده نموده چنين مى‏رساند كه القاء وحى به سوى بشر حتما بايد به وسيله فرستادن فرشته از آسمان صورت گيرد.

و حاصل مضمون آيه مذكور و آيه قبليش اين است كه تنها مانع پذيرفتن مردم دعوت تو رسول خدا (ص) را اين است كه ايشان پنداشته‏اند كه رسالت بشر از ناحيه خدا محال است، و در اين پندار خود خطا كرده‏اند، زيرا مقتضاى زندگى زمينى از يك سو، و عنايت خداى تعالى نسبت به هدايت بندگانش از سوى ديگر اقتضاء مى‏كند كه خداوند فرستاده‏اى از جنس فرشتگان به سوى افرادى از بشر گسيل بدارد، و پيامهاى خود را به وسيله آن فرشته به آن افراد برساند، و اين به حدى اجتناب ناپذير و لازم است كه حتى اگر فرضا ساكنان زمين هم فرشتگان بودند باز خداى تعالى به افرادى از آنان كه رسول خدا بودند فرشتگانى از آسمان مى‏فرستاد تا وحى او را به ايشان ابلاغ نمايد.

و اين بيان به طورى كه ملاحظه مى‏فرمائيد اولا معناى رسالت بشرى را مى‏رساند و مى‏فهماند كه رسول عبارت است از انسانى كه ملائكه‏اى از آسمان به سويش نازل شده دين خدا را به او ابلاغ و او به مردم ابلاغ مى‏نمايد.

و ثانيا به برهان رسالت اشاره نموده مى‏رساند كه زندگى انسان در زمين از يك سو، و عنايت خداى سبحان به هدايت بندگان خود از سوى ديگر احتياج به نزول دينى آسمانى را ايجاب مى‏كند، چون ملائكه واسطه‏هاى هر نوع بركت آسمانيند، ناگزير نزول دين بر بشر هم به وسيله ايشان صورت مى‏گيرد، و اين آمد و شد ملائكه عبارت است از رسالت، و آن شخصى هم كه گيرنده وحى و دين خداست (كه البته به خاطر اينكه بايد داراى طهارت باطنى و روحى از امر خدا باشد افرادى از بشر خواهند بود، نه همگى ايشان) نبى و پيغمبر است.

از سياق آيه چنين انتظار مى‏رفت كه در قبال گفته مشركين" أَ بَعَثَ اللَّهُ بَشَراً رَسُولًا" بفرمايد:" لبعث اللَّه فيهم ملكا رسولا" و ليكن به دو جهت چنين نفرمود بلكه به جاى آن فرمود:" لَنَزَّلْنا عَلَيْهِمْ مِنَ السَّماءِ مَلَكاً رَسُولًا" جهت اول اينكه: بهتر شبهه ايشان را برطرف سازد، زيرا بطور كلى وثنى‏ها و بت‏پرستان چه از فرقه برهمائيان و چه بودائيان و چه صابئين از مبعوث شدن يك فرد كامل بشر براى تكميل آدميان آن طور كه مشركين عرب انكار و تعجب مى‏كردند انكار و تحاشى ندارند، و به طورى كه از كتب مقدسه ايشان برمى‏آيد، اين مساله‏