ترجمه تفسیر المیزان جلد 13

را امرى عادى شمرده و از آن شخص كامل به منجى و يا مصلح تعبير نموده بعثتش را هم نزول اله به زمين و ظهور اله بر اهل زمين، و جلوه اله به صورت يك موجود زمينى تعبير مى‏كرده،- و به طورى كه گفته شده- بودا و يوذاسف را همان كاملين مى‏دانند، و به هر حال بت‏پرستان معبود را عبارت از فرشته و يا جن و يا انسان در خود فرو رفته مى‏دانند، نه خداى سبحان را.

پس مشركين از رسالت يك فرد برجسته وحشت و تعجب نداشته‏اند، بلكه چيزى كه مورد انكار شديد ايشان است اين است كه فرشته كه خود از آلهه و مورد پرستش است رسول به سوى يك فرد بشر گشته، دينى بياورد كه مردم بر طبق آن خداى تعالى را كه به خيال ايشان اله غير معبود است بپرستند، و به همين جهت در آيه شريفه در جواب از توهم مشركين رسالت فرشته به سوى يك فرد بشر را تصريح كرد تا مخالفت با خرافه ايشان را به حد كامل رسانده باشد، و بفهماند نه ملائكه معبود است، و نه خداى سبحان غير قابل عبادت.

جهت دوم اينكه: خواست اشاره كند، به عموميت رسالت ملائكه، و بفهماند كه در حقيقت ملائكه به شخص پيغمبر نازل نشده بلكه به عموم انسان نازل شده است، چيزى كه هست تلقى و گرفتن وحى مخصوص به يك فرد از ايشان است، و اگر ديگران از آن محرومند به خاطر قصورى است كه در خود ايشان است، و گرنه فيض خداى سبحان عمومى است، هر چند كه مستفيض از آن اشخاص مخصوصى باشند.

هم چنان كه فرمود:" وَ ما كانَ عَطاءُ رَبِّكَ مَحْظُوراً" «1» و نيز فرمود:" قالُوا لَنْ نُؤْمِنَ حَتَّى نُؤْتى‏ مِثْلَ ما أُوتِيَ رُسُلُ اللَّهِ اللَّهُ أَعْلَمُ حَيْثُ يَجْعَلُ رِسالَتَهُ" «2».

و اين آيه يعنى آيه مورد بحث آن رواياتى را كه ائمه اهل بيت (ع) در باره فرق ميان رسول و نبى وارد شده تاييد مى‏كند، زيرا در آن روايات آمده كه رسول عبارت است از انسانى كه ملك را مى‏بيند و صدايش را مى‏شنود، ولى نبى آن كسى است كه پيام آسمانى را به صورت رؤيا مى‏گيرد، و چيزى به چشم نمى‏بيند، و ما پاره‏اى از اين اخبار را در جلد دوم اين كتاب در ضمن بحث از نبوت ايراد كرديم.

و از لطائف قرآن كريم تعبيرى است كه در آيه مورد بحث از زندگى زمينى كرده و فرموده:" فِي الْأَرْضِ مَلائِكَةٌ يَمْشُونَ مُطْمَئِنِّينَ" زيرا رفتن و انتقال مكانى از اين سو به آن سوى زمين، و قرار داشتن تحت جاذبه زمين از روشن‏ترين خواص زندگى مادى زمين است.

(1) عطاى پروردگارت ممنوع نيست. سوره اسرى، آيه 20.

(2) گفتند: ايمان نمى‏آوريم تا به ما هم داده شود آنچه كه به رسولان خدا داده شده، خداوند بهتر مى‏داند رسالت خود را كجا قرار دهد. سوره انعام، آيه 124.