بیشترتوضیحاتافزودن یادداشت جدید
دو آيه.در لسان رسول خدا و صحابه و ائمه معصومين (ع) نيز استعمال اين دو كلمه زياد آمده به حدى كه جاى ترديد نمانده كه سوره و آيه دو حقيقت قرآنى است و اين سورهها مجموعهاى از كلام الهى است كه هر يك با بسم اللَّه آغاز شده و غرضى را بيان مىكند، و آن غرض معرف سوره است، و در هيچ يك اين قاعده تخلف نپذيرفته، مگر در سوره برائت آن هم به حكم پارهاى از روايات ائمه اهل بيت (ع)- كه در ذيل آيه:" إِنَّا نَحْنُ نَزَّلْنَا الذِّكْرَ" «1» در جلد دوازدهم اين كتاب ذكر نموديم- تتمه آياتى از سوره انفال است، و نيز سوره" و الضحى" و" ا لم نشرح" كه با اينكه يك سوره هستند يك بسم اللَّه در وسط فاصله شده، و همچنين سوره فيل و ايلاف كه سوره واحدى هستند و يك بسم اللَّه در وسط فاصله شده است. البته همه اين موارد استثنايى به حكم رواياتى است كه از ائمه (ع) رسيده و شيخ آن را در تهذيب «2» به سند خود از شحام از امام صادق (ع) روايت كرده و محقق در شرايع «3» و طبرسى در مجمع البيان «4» آن را به روايت اصحاب ما- اماميه- نسبت دادهاند.نظير اين مطلبى كه در باره سورهها گفتيم در آيهها جريان دارد، زيرا در كلام خداى تعالى آيه بطور مكرر بر قطعهاى از كلام الهى اطلاق شده است، مانند:" وَ إِذا تُلِيَتْ عَلَيْهِمْ آياتُهُ زادَتْهُمْ إِيماناً" «5» و نيز مانند:" كِتابٌ فُصِّلَتْ آياتُهُ قُرْآناً عَرَبِيًّا" «6».از ام سلمه روايت شده كه گفت: رسول خدا آخر هر آيه وقف مىكرد «7»، و نيز روايت صحيح آمده كه سوره حمد هفت آيه است «8» و از رسول خدا (ص) روايت شده كه فرمود: سوره ملك سى آيه است «9»، و همچنين رواياتى ديگر كه در باره عدد آيههاى هر سوره قرآن از رسول خدا (ص) نقل شده است.(1) سوره حجر، آيه 9.(2) تهذيب، ج 2، ص 72، ط اسلاميه.(3) شرايع، كتاب الصلاة، ص 24.(4) مجمع البيان، ج 10، ص 542 پاورقى طبع اسلاميه.(5) وقتى آيات خدا بر آنان خوانده مىشود ايمانشان را زياد مىكند. سوره انفال، آيه 2.(6) كتابى كه آياتش جدا جدا شده و به عربى خوانده مىشود. سوره حم سجده، آيه 3.(7) الدر المنثور، ج 4، ص 207.(8) تفسير عياشى، ج 1، ص 19، ح 3 و مجمع البيان ج 1، ص 11.(9) تفسير ابو الفتوح رازى، ج 11، ص 205 و اتقان سيوطى، ج 1، ص 68.
لطفا منتظر باشید ...
