بیشترتوضیحاتافزودن یادداشت جدید
كريم- گفتند:" رَبَّنا آتِنا مِنْ لَدُنْكَ رَحْمَةً وَ هَيِّئْ لَنا مِنْ أَمْرِنا رَشَداً".استثناء در جمله" وَ ما يَعْبُدُونَ إِلَّا اللَّهَ" استثناء منقطع است، زيرا وثنىها، خدا را با ساير خدايان خود نمىپرستيدند تا در نتيجه استثناء متصل باشد، و بعضى افرادى كه داخل در مستثنى منه بوده بيرون كند. پس اينكه بعضى «1» از مفسرين گفتهاند كه مردم آن روز مثل ساير مشركين هم خدا را مىپرستيدهاند و هم آلهه را. و همچنين اينكه بعضى «2» ديگر گفتهاند ممكن است كه در ميان آن مردم بعضى بودهاند كه خدا را با آلهه مىپرستيدند، و بدين جهت استثناء در آيه متصل است، سخنى بيجا است، زيرا هيچ وقت سابقه نداشته و معهود نبوده كه وثنىها خداى سبحان را با بتهاى خود پرستيده باشند. و اصولا فلسفه وثنيت چنين اجازهاى نمىدهد، و ما در صفحات گذشته به فلسفه و حجت آنها اشاره كرديم." وَ تَرَى الشَّمْسَ إِذا طَلَعَتْ تَتَزاوَرُ عَنْ كَهْفِهِمْ ذاتَ الْيَمِينِ وَ إِذا غَرَبَتْ تَقْرِضُهُمْ ذاتَ الشِّمالِ ...".كلمه" تزاور" به معناى تمايل است كه از ماده" زور" به معناى ميل گرفته شده. و كلمه" قرض" به معناى قطع و بريدن است. و كلمه" فجوه" به معناى زمين پهناور و وسيع و فضاى خانه است، و مراد از" ذاتَ الْيَمِينِ وَ ذاتَ الشِّمالِ" طرف دست راست و طرف دست چپ است، و يا طرفى است كه به خود آن راست و چپ گفته مىشود، و به هر حال همين طرف راست و چپ معروف است.
وضعيت جغرافيايى غار اصحاب كهف و كيفيت قرار گرفتن اصحاب كهف در آن
اين دو آيه، غار اصحاب كهف و اوضاع جغرافيايى آن را و منزل كردن ايشان را در آن مجسم مىسازد، و مىفهماند كه اصحاب كهف در غار در آن روزگارى كه آنجا بودند چه حال و وضعى داشتند و وقتى به خواب رفتند چگونه بودند.خطاب در آيه به رسول خدا (ص) است، البته آن جناب شنونده خطاب شده نه اينكه مخصوص به خطاب باشد، بلكه روى سخن با همه مردم است، و از اينگونه خطابها شايع است كه يك نفر را مخاطب قرار داده ولى همه را اراده مىكنند.پس، اينكه آيه شريفه فرموده" وَ تَرَى الشَّمْسَ إِذا طَلَعَتْ تَتَزاوَرُ عَنْ كَهْفِهِمْ ذاتَ الْيَمِينِ وَ إِذا غَرَبَتْ تَقْرِضُهُمْ ذاتَ الشِّمالِ وَ هُمْ فِي فَجْوَةٍ مِنْهُ" محل غار را وصف و تعريف مىكند، و مىفهماند كه اصحاب كهف بعد از به خواب رفتن چه وضعى داشتند و اما اينكه چطور شد كه(1) كشاف، ج 2، ص 707.(2) مجمع البيان، ج 6، ص 454.
لطفا منتظر باشید ...
