بحث روايتى :(چند روايت در ذيل آيات گذشته)
در تفسير عياشى در ذيل آيه" يا وَيْلَتَنا ما لِهذَا الْكِتابِ ..." از خالد بن نجيح از امام صادق (ع) روايت كرده كه فرمود: وقتى روز قيامت مىشود كتاب آدمى را به او مىدهند و مىگويند" بخوان" خالد مىگويد: عرض كردم آيا آنچه بخواند مىشناسد؟فرمود: همه را به ياد مىآورد، هيچ لحظه و نگاه زير چشمى هيچ كلمهاى و هيچ گامى و هيچ عمل ديگرى انجام نداده مگر آنكه با خواندن آن كتاب همه را به ياد مىآورد، به طورى كه گويا همان لحظه آن را انجام داده است، و به همين جهت مىگويند" واى بر ما اين چه كتابى است كه هيچ كوچك و بزرگى را نگذاشته مگر آنكه آن را برشمرده است" «1».مؤلف: اين روايت به طورى كه ملاحظه مىكنيد آنچه را از كتاب شناخته مىشود عين آن چيزى دانسته كه در كتاب نوشته شده است، و بايد هم همين طور باشد، زيرا اگر عمل آدمى در آنجا حاضر نباشد حجت تمام نگشته امكان انكار هست.و در تفسير قمى در ذيل جمله" وَ لا يَظْلِمُ رَبُّكَ أَحَداً" روايت آورده كه هر كس هر چه كرده در آن كتاب نوشته مىبيند «2».و در تفسير برهان از ابن بابويه به سند خود از ابى معمر سعدان از على (ع) روايت مىكند كه در ذيل جمله" وَ رَأَى الْمُجْرِمُونَ النَّارَ فَظَنُّوا أَنَّهُمْ مُواقِعُوها" فرموده: مظنه در اين جمله به معناى يقين است، يعنى وقتى يقين كردند كه به عذاب در آمدنى هستند «3».و در الدر المنثور است كه احمد و ابو يعلى و ابن جرير و ابن حبان و حاكم- وى حديث را صحيح دانسته- و ابن مردويه از ابى سعيد خدرى از رسول خدا (ص) روايت كرده كه فرمود: روز قيامت كافر را پنجاه هزار سال سر پا نگه مىدارند، به خاطر اينكه او در دنيا عمل نكرد. و كافر جهنم را از فاصله چهل سال راه مىبيند، و يقين مىكند در وى قرار خواهد گرفت «4».مؤلف: اين حديث مؤيد گفتار قبلى ما است كه گفتيم مواقعه در آيه بين طرفين است، چون در اين روايت دارد كه آتش در وى واقع مىشود.(1) تفسير عياشى، ج 2، ص 328.(2) تفسير قمى، ج 2، ص 37.(3) تفسير برهان، ج 2، ص 472.(4) الدر المنثور، ج 4، ص 228.