بیشترتوضیحاتافزودن یادداشت جدید
" قالَ فَإِنِ اتَّبَعْتَنِي فَلا تَسْئَلْنِي عَنْ شَيْءٍ حَتَّى أُحْدِثَ لَكَ مِنْهُ ذِكْراً".ظاهر اين است كه كلمه" منه" متعلق به كلمه" ذكرا" باشد، و احداث ذكر از هر چيز به معناى ابتداء و آغاز به ذكر آن است بدون اينكه از طرف مقابل تقاضايى شده باشد. و معناى جمله اين است كه: اگر پيروى مرا كردى بايد از هر چيزى كه ديدى و برايت گران آمد سؤال نكنى تا خودم در بيان معنا و وجه آن ابتداء كنم. و در اين جمله اشاره است به اينكه به زودى از من حركاتى خواهى ديد كه تحملش بر تو گران مىآيد، ولى به زودى من خودم برايت بيان مىكنم. اما براى موسى مصلحت نيست كه ابتداء به سؤال و استخبار كند، بلكه سزاوار او اين است كه صبر كند تا خضر خودش بيان كند.
ادب و تواضع فراوان موسى (عليه السلام) در برابر استاد (خضر- عليه السلام)
مطلب عجيبى كه از اين داستان استفاده مىشود رعايت ادبى است كه موسى (ع) در مقابل استادش حضرت خضر نموده، و اين آيات آن را حكايت كرده است، با اينكه موسى (ع) كليم اللَّه، و يكى از انبياى اولوا العزم و آورنده تورات بوده، مع ذلك در برابر يك نفر كه مىخواهد به او چيز بياموزد چقدر رعايت ادب كرده است!.از همان آغاز برنامه تا به آخر سخنش سرشار از ادب و تواضع است، مثلا از همان اول تقاضاى همراهى با او را به صورت امر بيان نكرد، بلكه به صورت استفهام آورده و گفت: آيا مىتوانم تو را پيروى كنم؟ دوم اينكه همراهى با او را به مصاحبت و همراهى نخواند، بلكه آن را به صورت متابعت و پيروى تعبير كرد. سوم اينكه پيروى خود را مشروط به تعليم نكرد، و نگفت من تو را پيروى مىكنم به شرطى كه مرا تعليم كنى، بلكه گفت: تو را پيروى مىكنم باشد كه تو مرا تعليم كنى. چهارم اينكه رسما خود را شاگرد او خواند. پنجم اينكه علم او را تعظيم كرده به مبدئى نامعلوم نسبت داد، و به اسم و صفت معينش نكرد، بلكه گفت" از آنچه تعليم داده شدهاى" و نگفت" از آنچه مىدانى". ششم اينكه علم او را به كلمه" رشد" مدح گفت و فهماند كه علم تو رشد است (نه جهل مركب و ضلالت). هفتم آنچه را كه خضر به او تعليم مىدهد پارهاى از علم خضر خواند نه همه آن را و گفت:" پارهاى از آنچه تعليم داده شدى مرا تعليم دهى" و نگفت" آنچه تعليم داده شدى به من تعليم دهى". هشتم اينكه دستورات خضر را امر او ناميد، و خود را در صورت مخالفت عاصى و نافرمان او خواند و به اين وسيله شان استاد خود را بالا برد. نهم اينكه وعدهاى كه داد وعده صريح نبود، و نگفت من چنين و چنان مىكنم، بلكه گفت: ان شاء اللَّه به زودى خواهى يافت كه چنين و چنان كنم.و نيز نسبت به خدا رعايت ادب نموده ان شاء اللَّه آورد.خضر (ع) هم متقابلا رعايت ادب را نموده اولا با صراحت او را رد نكرد،
لطفا منتظر باشید ...
