بیشترتوضیحاتافزودن یادداشت جدید
" وَ ما كانَ لِبَشَرٍ أَنْ يُكَلِّمَهُ اللَّهُ إِلَّا وَحْياً أَوْ مِنْ وَراءِ حِجابٍ" «1» و نيز فرموده:" وَ اللَّهُ مِنْ وَرائِهِمْ" «2».و خلاصه معناى آيه اين است كه: كشتى مزبور مال عدهاى از مستمندان بوده كه با آن در دريا كار مىكردند، و لقمه نانى به دست مىآوردند، و در آنجا پادشاهى بود كه كشتىهاى دريا را غصب مىكرد، من خواستم آن را معيوب كنم تا آن پادشاه جبار بدان طمع نبندد، و از آن صرفنظر كند." وَ أَمَّا الْغُلامُ فَكانَ أَبَواهُ مُؤْمِنَيْنِ فَخَشِينا أَنْ يُرْهِقَهُما طُغْياناً وَ كُفْراً".از نظر سياق و از نظر جمله" وَ ما فَعَلْتُهُ عَنْ أَمْرِي" كه خواهد آمد بطور روشن چنين به نظر مىرسد كه مراد از" خشيت" به طور مجاز پرهيز از روى رأفت و رحمت باشد، نه معناى حقيقيش كه همان تاثر قلبى خاص است.چون خداى تعالى در آيه" وَ لا يَخْشَوْنَ أَحَداً إِلَّا اللَّهَ" «3» معناى حقيقى خشيت را از انبياى عظامش نفى كرده است.و نيز بطور روشن چنين به نظر مىرسد كه منظور از جمله" أَنْ يُرْهِقَهُما طُغْياناً وَ كُفْراً" اين باشد كه پدر و مادر خود را اغواء نموده و از راه تاثير روحى وادار بر طغيان و كفر كند، چون پدر و مادر محبت شديد نسبت به فرزند خود دارند. ليكن جمله" وَ أَقْرَبَ رُحْماً" كه در آيه بعدى است تا حدى تاييد مىكند كه دو كلمه" طغيانا" و" كفرا" دو تميز باشند براى" ارهاق" يعنى در حقيقت دو وصف باشند براى غلام نه براى پدر و مادرش." فَأَرَدْنا أَنْ يُبْدِلَهُما رَبُّهُما خَيْراً مِنْهُ زَكاةً وَ أَقْرَبَ رُحْماً".مقصود از اينكه فرمود" ما خواستيم خدا به جاى اين فرزند فرزندى ديگر به آن دو بدهد كه از جهت زكات (طهارت) بهتر از او باشد" اين است كه از جهت صلاح و ايمان بهتر از او باشد، چون در مقابل طغيان و كفر كه در آيه قبلى بود همان صلاح و ايمان است، اصل كلمه" زكات" به طورى كه گفته شده طهارت و پاكى است.و مراد از اينكه فرمود" نزديكتر از او از نظر رحم باشد" اين است كه از او بيشتر صله رحم كند، و بيشتر فاميل دوست باشد، و به همين جهت پدر و مادر را وادار به طغيان و كفر نكند. و اما اگر بگوييم" يعنى مهربانتر به پدر و مادر باشد" با جمله" اقرب منه" مناسب(1) هيچ بشرى را نمىرسد كه خدا با او تكلم كند، مگر از راه وحى، يا از وراى حجاب. سوره شورى، آيه 51.(2) و خدا از وراى ايشان است. سوره بروج، آيه 20.(3) از احدى جز خدا نمىترسند. سوره احزاب، آيه 39.
لطفا منتظر باشید ...
