بیشترتوضیحاتافزودن یادداشت جدید
در امر ما فسق بورزند اراده مىكنيم هلاكشان سازيم" چون اراده هلاكت قبل از آنكه جهتش محقق شود معنا ندارد، اين وجه مانند وجه قبليش سخيف و بى اساس است.همه اين توجيهات بر تقديريست كه آيه را به قرائت معروف كه جمله" امرنا" را با همزه و بعد از آن ميم بدون تشديد قرائت نمودهاند قرائت كنيم و آن را از ماده" امر" كه به معناى طلبيدن است بدانيم، ولى چه بسا كه آن را به معناى اكثار دانستهاند، و گفتهاند معنايش اين است كه مال و اولاد مترفين را زياد كرديم، و ايشان در آن شهر فساد راه انداختند.و بعضى «1» ديگر آن را به صورت" امرنا" قرائت كرده و به على (ع) و به عاصم و ابن كثير و نافع و غير ايشان نسبتش دادهاند كه از ماده" ايمار" و به معناى زياد كردن مال و نسل است، بعضى «2» ديگر آن را به صورت" أمرنا" با تشديد ميم از مصدر تامير به معناى توليت و عهدهدارى امارت قرائت كرده و به امام على و امام حسن و امام باقر (ع) و به ابن عباس و زيد بن على و غير ايشان نسبتش دادهاند." وَ كَمْ أَهْلَكْنا مِنَ الْقُرُونِ مِنْ بَعْدِ نُوحٍ وَ كَفى بِرَبِّكَ بِذُنُوبِ عِبادِهِ خَبِيراً بَصِيراً".در مفردات گفته است: كلمه" قرن" به معناى مردمى است كه در يك زمان زندگى كنند و از جهت عصر و زمان مشترك باشند، و جمع آن قرون مىآيد، هم چنان كه در قرآن فرمود:" وَ لَقَدْ أَهْلَكْنَا الْقُرُونَ" و نيز فرموده:" كَمْ أَهْلَكْنا مِنَ الْقُرُونِ" «3» و معناى آيه روشن است كه مىخواهد مطلب گذشته در آيه قبل را تثبيت نموده و با اشاره به قرون گذشته هلاك شده، بفهماند كه هلاك ساختن اهل قريهها و ديارها يكى از سنتهاى جاريه خداوندى است.و اين آيه خالى از اشعار به اين معنا نيست كه سنت هلاك ساختن از زمان نوح در ميان قرون بشرى شروع شده است، و همين طور هم هست قبلا هم در تفسير آيه:" كانَ النَّاسُ أُمَّةً واحِدَةً فَبَعَثَ اللَّهُ النَّبِيِّينَ" «4»، در جلد دوم اين كتاب گفتيم كه جامعه انسانى، قبل از زمان نوح (ع) يك جامعه ساده فطرى بوده است و بشر جز آنچه را كه به فطرت خود مىيافته درك نمىكرده است و بعد از آمدن نوح بود كه اختلافات در ميان بشر پيدا شد.(1) روح المعانى، ج 15، ص 44 و 45.(2) روح المعانى، ج 15، ص 44.(3) مفردات راغب، ماده" قرن".(4) مردم امت واحدهاى بودند خداوند پيغمبران را مبعوث كرد. سوره بقره، آيه 213.
لطفا منتظر باشید ...
