بیشترتوضیحاتافزودن یادداشت جدید صفحه‌ى 445 مانند آن روايتى كه در ذيل آيه شريفه" لِمَنِ الْمُلْكُ الْيَوْمَ" «1» وارد شده كه فرمودهاند: جوابى كه در آيه آمده، يعنى جمله" لِلَّهِ الْواحِدِ الْقَهَّارِ" «2»، كلام ارواح انبياء (ع) است، و رواياتى ديگر كه اين معنا را تاييد مىكند. " ثُمَّ نُفِخَ فِيهِ أُخْرى فَإِذا هُمْ قِيامٌ يَنْظُرُونَ"- ضمير در" فيه" به كلمه" صور" بر مىگردد. و كلمه" أخرى" صفت براى موصوفى است كه حذف شده و تقديرش" و نفخ فيه نفخة اخرى" است. و كلمه" قيام" جمع" قائم" است. و كلمه" ينظرون" به معناى" ينتظرون- منتظرند" و يا به معناى معروف خود كلمه است كه همان نظر كردن باشد. و معناى آيه اين است كه: در صور نفخه ديگرى دميده مىشود كه ناگهان همه از قبرها برمىخيزند و منتظر مىايستند تا چه دستورى برسد، و يا چه رفتارى با ايشان مىشود. و يا معنايش اين است: برمىخيزند و مبهوت و متحير نگاه مىكنند. و اينكه در اين آيه آمده كه بعد از نفخه دوم برمىخيزند و نظر مىكنند، منافاتى با مضمون آيه" وَ نُفِخَ فِي الصُّورِ فَإِذا هُمْ مِنَ الْأَجْداثِ إِلى رَبِّهِمْ يَنْسِلُونَ" «3» و آيه" يَوْمَ يُنْفَخُ فِي الصُّورِ فَتَأْتُونَ أَفْواجاً" «4» و آيه" وَ يَوْمَ يُنْفَخُ فِي الصُّورِ فَفَزِعَ مَنْ فِي السَّماواتِ وَ مَنْ فِي الْأَرْضِ" «5» ندارد، براى اينكه فزعشان و دويدنشان به سوى عرصه محشر، و آمدن آنان فوج فوج بدانجا، مانند بپا خاستن و نظر كردنشان حوادثى نزديك بهمند، و چنان نيست كه با هم منافات داشته باشند. [مراد از" اشراق زمين به نور پروردگار" در قيامت، و وجوهى كه در اين باره گفته شده است] " وَ أَشْرَقَتِ الْأَرْضُ بِنُورِ رَبِّها ..." " اشراق الارض" به معناى نورانى شدن زمين است. و كلمه" نور" معنايش معروف است. البته اين كلمه در كلام خداى تعالى در بسيارى موارد به همان معناى معروفش يعنى نور حسى آمده، و در بعضى موارد به عنايتى بر ايمان و بر قرآن نيز اطلاق شده است، و آن عنايت اين است كه ايمان و قرآن حقايقى را براى دارندهاش روشن مىكند، كه اگر ايمان و قرآن _______________ (1) امروز ملك از آن كيست. سوره مؤمن، آيه 16. (2) ملك امروز همهاش از خداى واحد قهار است. سوره مؤمن، آيه 16. (3) و در صور دميده مىشود كه ناگهان از گورهاى خود به سوى پروردگارشان مىشتابند. سوره يس، آيه 51. (4) روزى كه در صور دميده مىشود فوج فوج مىآييد. سوره نبأ، آيه 18. (5) روزى كه در صور دميده مىشود همه آنان كه در آسمانها و آنان كه در زمينند به فزع در مىآيند. سوره نمل، آيه 87.
لطفا منتظر باشید ...
