بیشترتوضیحاتافزودن یادداشت جدید صفحه‌ى 496 و معناى آيه اين است كه:" أَ وَ لَمْ يَسِيرُوا" چرا اين مردمى كه ما پيامبر به سويشان گسيل داشتهايم به سير" فِي الْأَرْضِ فَيَنْظُرُوا" در زمين نمىپردازند، تا به نظر تفكر و عبرتگيرى بنگرند كه" كَيْفَ كانَ عاقِبَةُ الَّذِينَ كانُوا مِنْ قَبْلِهِمْ" عاقبت مردمى كه قبل از ايشان مىزيستهاند چگونه بوده و آن امتها در اثر تكذيب پيامبران خود چه سرانجامى داشتند. " كانُوا هُمْ أَشَدَّ مِنْهُمْ قُوَّةً" با اينكه آن امتها از اينان نيرومندتر و داراى تمكنى و تسلطى بيشتر" و آثارا" و آثارى چون شهرهاى محصور به قلعههاى محكم و كاخهاى عالى و پى ريزى شده داشتند،" فِي الْأَرْضِ فَأَخَذَهُمُ اللَّهُ بِذُنُوبِهِمْ" در همين زمين كه اينان زندگى مىكنند زندگى مىكردند، ولى خدا ايشان را به كيفر گناهانشان بگرفت و به جرم اعمالشان هلاكشان كرد" وَ ما كانَ لَهُمْ مِنَ اللَّهِ مِنْ واقٍ" و از ناحيه خدا هيچ حافظى كه حفظشان كند نداشتند. " ذلِكَ بِأَنَّهُمْ كانَتْ تَأْتِيهِمْ رُسُلُهُمْ بِالْبَيِّناتِ ..." كلمه" ذلك" اشاره به همان اخذ الهى است. و مراد از" بينات" آيات روشن است. و بقيه الفاظ آيه ظاهر است. [داستان ارسال موسى (عليه السلام) به سوى فرعون و گفتگوى فرعون در باره كشتن او] " وَ لَقَدْ أَرْسَلْنا مُوسى بِآياتِنا وَ سُلْطانٍ مُبِينٍ" بعيد نيست مراد از" آيات" معجزات و خارق العادههايى باشد كه موسى با آنها به سوى فرعون فرستاده شد، از قبيل عصا، يد بيضاء و غير آن دو. و مراد از" سُلْطانٍ مُبِينٍ" سلطه الهى باشد كه خدا به وسيله آن موسى (ع) را تاييد كرد، و به وسيله آن جلو فرعون را از كشتن موسى و خاموش كردن نور او بگرفت. بعضى «1» گفتهاند: مراد از" آيات" براهين و دلالات است، و مراد از" سلطان" معجزات موسى، چون عصا، يد بيضاء، و غير آن دو. بعضى ديگر هم حرفهايى ديگر زدهاند. " إِلى فِرْعَوْنَ وَ هامانَ وَ قارُونَ فَقالُوا ساحِرٌ كَذَّابٌ" كلمه" فرعون" نام جبار و ديكتاتور نژاد قبط و پادشاه ايشان است. و" هامان" نام وزير اوست و" قارون" نام يكى از طاغيان بنى اسرائيل است كه داراى خزاينى مملو از پول بوده. و اگر از ميان همه دو امت قبطى و سبطى تنها نام اين سه نفر را ذكر كرده، براى اين بوده كه تمامى فتنهها و فسادها به اين سه نفر منتهى مىشده. " فَلَمَّا جاءَهُمْ بِالْحَقِّ مِنْ عِنْدِنا قالُوا اقْتُلُوا أَبْناءَ الَّذِينَ آمَنُوا مَعَهُ ..." در اين آيه ما بين آنچه موسى برايشان آورد و بدان دعوتشان كرد، با مقابلهاى كه آنان _______________ (1) مجمع البيان، ج 8، ص 519.
لطفا منتظر باشید ...
