بیشترتوضیحاتافزودن یادداشت جدید صفحه‌ى 581 باشد، نه معلوم. پس علم مساوى و مساوق است با وجود مجرد، در نتيجه وجودهاى مادى نه علمى بدانها متعلق مىشود، و نه آنها به چيزى علم پيدا مىكنند، ليكن بر همين حال، يعنى بر اينكه مادىاند و متغير و متحركند و بر هيچ حالى استقرار ندارند، ثبوت دارند، و دائما بر اين حال هستند، و اين حال در آنها دستخوش دگرگونى و تحول نگشته، هرگز از آن انقلاب پيدا نمىكنند. و بنا بر اين، پس موجودات مادى از همين جهت كه ثابت در وضع خود هستند، تجرد و علم دارند، و علم در آنها نيز مساوى است، هم چنان كه در مجردات محض و عقليات مثالى جارى است- دقت بفرماييد. [تفسير آيه:" وَ ما كُنْتُمْ تَسْتَتِرُونَ ..." و بيان اينكه اعمال بندگان از آفريدگار پوشيده نبوده، خدا بر هر چيزى شهيد و رقيب است] " وَ ما كُنْتُمْ تَسْتَتِرُونَ أَنْ يَشْهَدَ عَلَيْكُمْ سَمْعُكُمْ وَ لا أَبْصارُكُمْ وَ لا جُلُودُكُمْ ..." هيچ شكى نيست در اينكه خداى سبحان خالق هر چيزى است، و به جز او هيچ چيزى پديد آورنده نيست. و معلوم است كه بين او و پديدههايى كه پديد آورده چيزى حائل نمىشود، و او را از خلقش بىخبر و غافل نمىسازد، پس در نتيجه او با يك يك موجودات در هر حال و در هر جا هست، هم چنان كه خودش فرموده:" إِنَّ اللَّهَ عَلى كُلِّ شَيْءٍ شَهِيدٌ" «1» و نيز فرموده:" وَ كانَ اللَّهُ عَلى كُلِّ شَيْءٍ رَقِيباً" «2». پس انسان هم كه يكى از موجودات است هر جا و به هر حال كه باشد خدا با اوست، و هر عملى كه انجام دهد خدا با عملش هم هست و هر عضوى از اعضاى خود را كه بكار بزند، و هر سبب و ابزارى هم كه بكار ببندد، و هر طريقهاى را هم كه اتخاذ بكند، خداى عز و جل با آن عضو و آن سبب و آن طريقه نيز هست، و بدين جهت است كه مىفرمايد:" وَ هُوَ مَعَكُمْ أَيْنَ ما كُنْتُمْ" «3» و نيز فرموده:" أَ فَمَنْ هُوَ قائِمٌ عَلى كُلِّ نَفْسٍ بِما كَسَبَتْ" «4» و نيز فرموده: " إِنَّ رَبَّكَ لَبِالْمِرْصادِ" «5». از اينجا نتيجه مىگيريم كه انسان- كه همواره اعمالى انجام مىدهد- در بين كمينگاههاى بسيارى قرار دارد، و پروردگارش از هر سو او را مىبيند و مراقب و ناظر او _______________ (1) خدا بر هر چيزى ناظر است. سوره حج، آيه 17. (2) و خدا همواره مراقب تمامى موجودات است. سوره احزاب، آيه 52. (3) و او با شما هست هر جا كه باشيد. سوره حديد، آيه 4. (4) سوره رعد، آيه 33. (5) به درستى پروردگار تو در كمينگاه است. سوره فجر، آيه 14.
لطفا منتظر باشید ...
