بیشترتوضیحاتافزودن یادداشت جدید صفحهى 65 اين آن معنايى است كه سياق آيه و نيز رواياتى كه در معناى آيه وارد شده، آن را افاده مىكند. [اقوال مختلف مفسرين در تفسير آيه فوق] اما مفسرين در تفسير آيه اختلافهاى عجيبى به راه انداختهاند، اختلافى در معناى كلمه" ثم" كردهاند كه بعضى «1» گفتهاند:" اين كلمه براى تراخى است، يعنى بعديت در خبر دادن را مىرساند". بعضى «2» ديگر گفتهاند:" براى تراخى و افاده بعديت رتبى است". بعضى «3» گفتهاند:" براى افاده بعديت زمانى است". و در عطف كردن اين كلمه نيز اختلاف است. بعضى «4» گفتهاند:" آيه عطف است بر جمله" اوحينا". بعضى «5» ديگر گفتهاند: عطف است بر جمله" الَّذِي أَوْحَيْنا". باز در معناى جمله" اورثنا" اختلاف كردهاند كه بعضى «6» گفتهاند:" مراد همان معناى ظاهر جمله است". بعضى «7» ديگر گفتهاند: معنايش اين است كه:" ما حكم كرديم و مقدر نموديم به اينكه كتاب به ايشان ارث برسد". و نيز در معناى كتاب اختلاف كردهاند كه بعضى «8» گفتهاند:" مراد از آن، قرآن است. بعضى «9» ديگر گفتهاند:" جنس كتابهاى آسمانى، و همه آنها است". و در معناى جمله" الَّذِينَ اصْطَفَيْنا" اختلاف كردهاند. بعضى «10» گفتهاند:" مراد از آن انبياء (ع) مىباشند". بعضى «11» ديگر گفتهاند:" مراد بنى اسرائيل است". و بعضى «12» ديگر مراد از آن را امت محمد (ص) دانستهاند. بعضى «13» ديگر علماى امت. و بعضى «14» ديگر ذريه رسول خدا (ص) از فرزندان فاطمه (ع) دانستهاند. و در معناى كلمه" من" در جمله" مِنْ عِبادِنا" اختلاف كردهاند، بعضى «15» گفتهاند: براى تبعيض است. بعضى ديگر آن را براى ابتداء، و بعضى ديگر براى بيان دانستهاند. البته به خاطر اختلاف مزبور در معناى" من" معناى عباد نيز مختلف مىشود، و همچنين اضافه كلمه" عباد" به كلمه" نا" اختلاف پيدا مىكند، بنا به بعضى از وجوه اضافه تشريفى مىشود، و بنا به بعضى ديگر غير تشريفى. و نيز در مرجع ضمير" منهم" اختلاف كردهاند، بعضى گفتهاند: كلمه" الذين" است. بعضى ديگر گفتهاند: كلمه" عبادنا" است. _______________ (1 و 2 و 3 و 4 و 5 و 6 و 7) روح المعانى، ج 22، ص 194. (8 و 9 و 10 و 11 و 12 و 13 و 14 و 15) مجمع البيان، ج 8، ص 408.