بیشترتوضیحاتافزودن یادداشت جدید
" يَهَبُ لِمَنْ يَشاءُ إِناثاً وَ يَهَبُ لِمَنْ يَشاءُ الذُّكُورَ" - كلمه" اناث" جمع كلمه" انثى- ماده" است، و كلمه" ذكور" و همچنين" ذكران" جمع كلمه" ذكر- نر" هستند، و ظاهر مقابله بين" ذكور" و" اناث" اين است كه مراد اين باشد كه به هر كس بخواهد تنها اناث مىدهد، و به هر كس بخواهد فقط ذكور مىدهد، و به همين جهت جمله" لمن يشاء" را تكرار كرده. بعضى «1» در اينكه چرا در آيه شريفه كلمه" اناث" را بدون الف و لام، و كلمه" ذكور" را با الف و لام آورده گفتهاند: براى اينكه ذكور مطلوب مردم و معهود در اذهان آنها است، مخصوصا عرب كه تنها فرزند ذكور را فرزند مىدانستند." أَوْ يُزَوِّجُهُمْ ذُكْراناً وَ إِناثاً" - يعنى: و يا آنكه بين آن فرزندان جمع مىكند در حالى كه هم پسران باشند و هم دختران. و بنا بر اين، كلمه" تزويج" در اينجا به معناى جمع كردن است." وَ يَجْعَلُ مَنْ يَشاءُ عَقِيماً"- يعنى: و هر كس را بخواهد عقيم و نازا مىكند يعنى از او فرزند نشود، و از همسرش نيز فرزندى نيايد، و چون اين معنا خود قسمتى جداگانه بود، لذا مانند دو قسم قبلى آن را هم مقيد به مشيت فرمود، و اما آن قسم كه جمع بين ذكران و اناث بود چون در حقيقت جمع بين دو قسم اول و دوم بود، ديگر مقيد به مشيتش نفرمود." إِنَّهُ عَلِيمٌ قَدِيرٌ"- اين جمله تعليل مطلب قبل است، و به آيه چنين معنا مىدهد: چون خدا دانا است آنچه زياد مىكند به خاطر جهل نيست، و چون قادر است آنچه كم مىكند نيز به خاطر عجز نيست.
بحث روايتى
چند روايت در باره تقدير روزى از جانب خداوند سبحان
در الدر المنثور است كه حاكم- وى حديث را صحيح دانسته- و بيهقى از على (ع) روايت آورده كه فرمود: آيه" وَ لَوْ بَسَطَ اللَّهُ الرِّزْقَ لِعِبادِهِ لَبَغَوْا فِي الْأَرْضِ" در باره اصحاب صفه نازل شده كه همواره مىگفتند: اى كاش ما هم مىداشتيم «2».مؤلف: بنا بر اين روايت، بايد آيه شريفه در مدينه نازل شده باشد، و ليكن روايت به تطبيق شبيهتر است، تا به شان نزول.(1) روح المعانى، ج 25، ص 54.(2) الدر المنثور، ج 6، ص 8.
لطفا منتظر باشید ...
