بيزارى جستن كافر كور دل از قرين شيطانى خود در قيامت‏ - ترجمه تفسیر المیزان جلد 18

و اين حالت همان غطايى است كه خداى تعالى مى‏فرمايد:

در دنيا بر جلو ديده‏هايشان مى‏اندازد و به زودى در قيامت آن را از پيش رويشان برمى‏دارد:

" الَّذِينَ كانَتْ أَعْيُنُهُمْ فِي غِطاءٍ عَنْ ذِكْرِي ... قُلْ هَلْ نُنَبِّئُكُمْ بِالْأَخْسَرِينَ أَعْمالًا الَّذِينَ ضَلَّ سَعْيُهُمْ فِي الْحَياةِ الدُّنْيا وَ هُمْ يَحْسَبُونَ أَنَّهُمْ يُحْسِنُونَ صُنْعاً" «1».

و نيز اين معنا را در جاى ديگر كه خطابش در آن به اينگونه افراد است كه در دنيا قرينى از شيطان داشتند، و روز قيامت ايشان را مخاطب به آن مى‏كند، فرموده:

" لَقَدْ كُنْتَ فِي غَفْلَةٍ مِنْ هذا فَكَشَفْنا عَنْكَ غِطاءَكَ فَبَصَرُكَ الْيَوْمَ حَدِيدٌ ... قالَ قَرِينُهُ رَبَّنا ما أَطْغَيْتُهُ وَ لكِنْ كانَ فِي ضَلالٍ بَعِيدٍ" «2».

بيزارى جستن كافر كور دل از قرين شيطانى خود در قيامت‏

" حَتَّى إِذا جاءَنا قالَ يا لَيْتَ بَيْنِي وَ بَيْنَكَ بُعْدَ الْمَشْرِقَيْنِ فَبِئْسَ الْقَرِينُ"

كلمه" حتى" غايتى است براى فعل مستمرى كه آيه قبلى بر آن دلالت داشت، يعنى فعل" يعبدونهم". و معناى جمله" يحسبون" اين است كه اين قرينان شيطانى مدام ايشان را از راه خدا باز مى‏داشتند، و مدام مى‏پنداشتند كه راه همان است كه ايشان مى‏پيمايند، تا آنكه مرگ يكى از ايشان برسد.
و منظور از اينكه فرمود" تا نزد ما بيايد" روز قيامت است. و ضمير در" جاء" به موصول" من يعش" بر مى‏گردد، و چون لفظ موصول مفرد بود" جاء" نيز مفرد آمده. و مراد از" مشرقين" مشرق و مغرب است كه در آن جانب مشرق غلبه داده شده.

(1) آنهايى كه ديدگانشان در دنيا در پرده‏اى بود و ذكر ما را نمى‏ديدند ... بگو آيا مى‏خواهيد به شما خبر دهيم از كسانى كه در اعمالشان از هر كس ديگر بى‏بهره‏ترند؟ كسانى هستند كه عمرشان را در راه حيات دنيا تباه كردند، و مى‏پنداشتند كه كار خوبى مى‏كنند. سوره كهف، آيه 101- 104.

(2) تو در دنيا از اين نشاه در غفلت بودى، ما پرده غفلت را كنار زديم، اينك امروز ديدگانت تيزبين و خيره شده است ... قرينش در پاسخ مى‏گويد: پروردگارا من او را به طغيان نكشيدم، بلكه او خودش در بيراهه‏اى دور از راه بود. سوره ق، آيه 22- 27.