ترجمه تفسیر المیزان جلد 18

" إِنَّ هذا ما كُنْتُمْ بِهِ تَمْتَرُونَ"

كلمه" تمترون" جمع مضارع حاضر از مصدر" امتراء" است كه به معناى شك و ترديد است، و اين آيه شريفه هم تتمه گفتار ملائكه به گناه‏پيشگان است، كه در آن، عذاب آنها را تاكيد و خطاكارى و لغزش آنها در دنيا را اعلام مى‏دارد، چون در دنيا در چيزى شك و ترديد كردند كه امروز آن را با تمام وجود خود لمس مى‏كنند، و به همين جهت از تحمل عذاب تعبير كرد به چشيدن، چون وقتى بخواهند بگويند درك من نسبت به آن درد و يا آن لذت دركى تام و تمام بود، مى‏گويند من آن درد را چشيدم، يا من آن لذت را چشيدم.

ممكن هم هست آيه شريفه استيناف و كلامى نو از خداى تعالى باشد، كه بعد از ذكر حال كفار در قيامت ايشان را با آن مخاطب مى‏سازد. و چه بسا جمله" كُنْتُمْ بِهِ تَمْتَرُونَ" مؤيد اين احتمال باشد، براى اينكه خطاب‏هاى سابق همه به صورت مفرد بود و در خصوص اين آيه خطاب به صيغه جمع است.

" إِنَّ الْمُتَّقِينَ فِي مَقامٍ أَمِينٍ"

كلمه" مقام" به معناى محل قيام، يعنى محل ثبوت و پابرجايى هر چيز است، و به همين جهت محل اقامت را نيز مقام گفته‏اند. و كلمه" امين" صفتى است از" أمن" يعنى نرسيدن مكروه. و معناى جمله اين است كه: پرهيزكاران- در روز قيامت- در محلى امن از هر مكروه و از مطلق ناملايمات ثابت و مستقر مى‏باشند.
با اين بيان روشن مى‏شود كه نسبت دادن" أمن" به" مقام" و گفتن" مقام امين" از باب مجاز در نسبت است، چون گفتيم امين صفت صاحب مقام است و در ظاهر به خود مقام نسبت داده شده است.

" فِي جَنَّاتٍ وَ عُيُونٍ" اين جمله بيانى است براى جمله" فِي مَقامٍ أَمِينٍ". و اگر" عيون- چشمه‏ها" را هم منزلگاهى براى اهل بهشت معرفى نموده، به اعتبار اين است كه اهل بهشت در مجاورت چشمه‏ها قرار دارند، و نيز بدين جهت است كه چشمه‏ها هم در همان بهشت‏ها واقعند، و اگر جنات را جمع آورده، با اينكه ظرف و محل زندگى هر كس يك جنت است، به اين اعتبار است كه بهشت‏ها داراى انواعى هستند. و يا براى اين بوده كه براى هر فرد از متقين به تنهايى يك بهشت و يا چند بهشت است.