لطفا منتظر باشید ...
بيان آيات
غرض و مفاد كلى سوره مباركه جاثيه
غرض اين سوره دعوت عموم بشر است به دين توحيد، و پرهيز از عذابى كه از آن انذار مىكند. سوره، نخست با مساله توحيد آغاز مىشود، و سپس به تشريع شريعت براى رسول خدا (ص) و اينكه بر آن جناب و بر عامه بشر لازم است از آن پيروى كننداشاره نموده، مىفرمايد: چون در پيش روى خود روزى را دارند كه در آن روز بر طبق اعمال صالحى كه انجام دادهاند از ايمان و پيروى شريعت، و بر طبق گناهانى كه كردهاند از اعراض از دين و غيره محاسبه خواهند شد. آن گاه پيشامدهايى را كه هر يك از اين دو طايفه در قيامت دارند ذكر مىكند.البته در خلال اين بيانات انذار شديد و تهديد سختى به مستكبرين دارد كه از آيات خدا اعراض مىكنند. و نيز به كسانى كه هواى نفس خود را معبود خود گرفتهاند و خدا آنان را گمراه كرد در عين اينكه به گمراهى خود عالم بودند، هشدار مىدهد. و از لطائفى كه در اين سوره آمده بيان معناى نوشتن نامه اعمال و استنساخ آن است.اين سوره به شهادت سياق آياتش در مكه نازل شده. ولى بعضى از مفسرين «1» آيه" قُلْ لِلَّذِينَ آمَنُوا ..." را از مكى بودن استثناء كردهاند، ولى هيچ دليل و شاهدى بر گفتار خود ندارند." حم تَنْزِيلُ الْكِتابِ مِنَ اللَّهِ الْعَزِيزِ الْحَكِيمِ" ظاهرا جمله" تَنْزِيلُ الْكِتابِ" از باب اضافه صفت به موصوف مىباشد. و كلمه" تنزيل" مصدر به معناى مفعول مىباشد. و جمله" من اللَّه" جار و مجرورى است متعلق به تنزيل. و تمام اين جمله خبر است براى مبتداى حذف شده، يعنى" هذا".و معنايش اين است: اين كتابى است نازل شده از ناحيه خداى عزيز حكيم. ما در سابق در باره مفردات اين آيه بحث كرديم.
وجه اينكه فرمود:" إِنَّ فِي السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ لَآياتٍ ..."
وجه اينكه فرمود:" إِنَّ فِي السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ لَآياتٍ ..." و آنچه حرف" فى" افاده مىكند
" إِنَّ فِي السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ لَآياتٍ لِلْمُؤْمِنِينَ" كلمه" آيات" جمع" آيت" است كه به معناى علامت و نشانهاى است كه بر وجود چيزى دلالت كند، و بدان اشاره نمايد. و مراد از اينكه فرمود" در آسمانها و زمين علامتها هست" اين است كه اصلا آسمان و زمين آياتى هستند كه بر هستى پديد آورنده خود دلالت مىكنند، نه اينكه آيتها چيز ديگر باشند، و در ظرف آسمانها و زمين قرار داشته باشند.دليل بر گفتار ما اين است كه تعبيرات قرآن كريم از اين معنا مختلف است، گاهى مىفرمايد" فلان چيز آيت است" و گاهى مىفرمايد" در فلان چيز آيت است" و گاهى هم مىفرمايد" در خلقت فلان چيز آيت است"، مثلا يك جا فرموده:" إِنَّ فِي خَلْقِ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ اخْتِلافِ اللَّيْلِ وَ النَّهارِ لَآياتٍ" «2»(1) روح المعانى، ج 25، ص 138.(2) به درستى در خلقت آسمانها و زمين و اختلاف شب و روز آيتها است. سوره آل عمران، آيه 190.
